Tímarit Máls og menningar - 01.12.1940, Page 23

TÍMAHIT MÁLS OG MENNINGAR
205
mennta. „Það mætti ætla,“ svo að tekin séu upp orð
Sigurðar Nordals, „að liöfundur, sem bæði að starfs-
orku og gáfum skipar slíkt rúm í okkar litlu bókmennt-
um og að auki kemur lesendum sínum sífellt á óvart
með torræðum viðbrigðum, væri íslenzkum ritdómur-
um eftirlætisviðfangsefni.“ En íslenzkir ritdómarar eru
ekki menn af því tagi. Og islenzk menningartæki eiga
alls ekki það blulverk að birta ritdóma af því tagi. Hall-
dór Kiljan Laxness hefur liin síðustu ár verið bann-
fært skáld. Það hefur verið samþykkt bak við tjöldin,
að bvergi skuli liirtast nokkurt viðurkenningarorð um
skáldið Halldór Laxness, livergi þar, sem vald hinna
afturhaldssömustu stjórnenda nær til. Halldór Kiljan
Laxness skal ofsóttur i dagblöðunum, útvarpið skal
liafa frjálsar liendur til að flvtja níð um bækur hans.
Hver strákur af götunni skal hafa leyfi lil að sletta aur
á verk lians. Þó að Halldór sé stærsta og vinsælasta
skáld þjóðarinnar, skal það hvergi viðurkennt. Það skal
l'yrirskipað, að hann sé talinn lélegast skáld á Islandi,
að bækur bans, það fegursta, sem nú er skrifað á ís-
lenzku, sé óhróður um þjóðina, að þær séu lestur fyrir
dóna. Þess vegna greip um sig ótti á hæstu stöðum, þeg-
ar Sigurður Nordal kvað upp úr með það álit sitt á Hall-
dóri, og það í sjálfri Lesbók Morgunbl. (24. nóv. sl.),
að hann væri „stundum í vafa um, hvort nokkur nú-
lifandi skáldsagnahöfundur, sem ég þekki til, hefur
rikari eða fjölbrevttari liæfileika til að bera“. Ritstjór-
inn fékk ákúrur fyrir í Tímanum bjá Jónasi Jónssyni.
Hvað levfði bann sér, að birta ritdóm í blaði sínu eftir
prófessorinn í bókmenntasögu við Háskóla íslands? Það
er ekki sjúkdómur, ef það er ekki. Mjög svipaðri að-
búð og Halldór Iviljan Laxness sæta ýmsir aðrir beztu
rithöfundar og skáld þjóðarinnar, fyrst og fremst Þór-
bergur Þórðarson og Jóhannes úr Kötlum. Og Gunnar
Gunnarsson er ekki fyrr kominn lieim en Jónas frá
Hriflu er tekinn til að beita bann sömu aðferðum.