Tímarit Máls og menningar - 01.12.1940, Síða 46

228
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
mikilvægt, að við gerum okkur sem ljósust þau ágrein-
iugsefni, sem okkar á milli kunna að vera um skilning á
lýðræði og hvernig vörnum þess skuli háttað.
I.
Skilgreining Yilmundar á lýðræði felst í þessum orð-
um:
„Lýðræði í ekki mjög rúmri merkingu er það, að sam-
eiginlegum málum þjóðfélagsins ráði vilji meiri liluta
þjóðarinnar, eins og hann birtist við almennar, frjálsar
kosningar, framkvæmdar af rétt kjörnum fulltrúum og
framkvæmdunum hagað eftir þeim reglum, sem þeir setja,
en þjóðinni gefst síðan kostur á við hverjar kosningar að
brej'ta“.
Þetta er skilgreining á því lýðræðisformi, sem við bú-
um við hér á landi, liinu svonefnda þingræði. Vihnund-
ur telur, að þetta sé „lýðræði í ekki mjög rúmri merk-
ingu“, ég er honum þar sammála, ég álít meira að segja,.
að þetta sé lýðræði í mjög takmarkaðri merkingu. Ég geri
ráð fyrir þvi, að við Vilmundur séum sammála um ýmis
höfuðatriði í takmörkunum þess lýðræðis, sem við húum
við. Við vitum það í fyrsta lagi, að í raun og veru eru hin-
ar almennu kosningar ekki frjálsar, mikill hluti kjósenda
er píndur til að kjósa öðru vísi en sannfæring hans hýður
honum, í tilefni af mútum, hæði beinum og þó einkum ó-
bemum, i sambandi við atvinnu og önnur skilvrði til lífs--
afkomu. í öðru lagi vitum við það, að skilyrði eru mikil
til að blekkja báttvirta kjósendur, svo að þeir taka allt
aðra afstöðu til þjóðfélagsmálanna en þeir myndu gera,
ef þeim væru kunn öll málsatriði. Við vitum ennfremur,
að þeir, sem bezt liafa skilyrðin og jafnframt mesta þörf-
ina að villa um fyrir fólkinu, eru þeir menn, sem hafa um-
ráð yfir fjármagni og atvinnutækjum þjóðanna og njóta
allra þeirra sérréttinda, sem við það eru bundin, þeir hafa
líka skilyrðin til að múta, þegar hlekkingarnar einar duga