Tímarit Máls og menningar - 01.12.1940, Qupperneq 70

252
TÍMARIT MÁLS OG MEXNINGAR
inn að þvi að rangbeygja „hönd“ og „fót“. Það er dálítið vanda-
mál, hvernig farið skuli með erlend eiginheiti i islenzkum þýð-
ingum, og hafa þar frá öndverðu verið ráðandi tvö sjónarmið
i málinu: að islenzka nöfnin eða nota þau óbreytt, og hafa all-
ir góðir höfundar og vinir málsins haft hið fyrra að öndvegis-
sjónarmiði i þessu efni, en þó farið eftir hinu í viðlögum, þar
sem síður þótti máli skipta. Það er sigild íslenzk þýðingarvenja
að leggja áherzlu á íslenzkun erlcndra nafna og eiginheita, þann-
ig að þau séu a. m. k. i samræmi við íslenzkt stafróf og beygjan-
leg eftir íslenzkum lögum. En margs er að gæta í þessu efni,
þegar þýtt er úr málum, sem hafa sama stafróf og við, en með
öðru hljóðgildi bókstafa, t. d. ensku. Þar er mynd bókstafanna
ein sameiginleg okkar stafamyndum, en bókstafirnir heita allt
öðrum nöfnum og tákna önnur hljóð. Enskritað orð í islenzku
meginmáli er því nokkurs konar fölsun. Tökum orðið „Cape-
to\vn“, s'em kemur fyrir í Hvalveiðum í Suðurhöfum. íslenzkur
lesandi, sem kann stafróf sitt, en ekki hið enska, mundi ósjálf-
rátt lesa þetta orð Sa-pet-ofn, eða eitthvað þvilíkt. Ég held það
sé yfirleitt ekki rétt að nota erlenda réttritun orða i islenzku
meginmáli, og alls ekki erlenda bókstafi, eða a. m. k. ætti að
berjast gegn þvi, þótt maður kunni í einstökum tilfellum, og
af ýmsum ástæðum, að slá af frá þeirri reglu. í orðinu „cape-
town“ koma fyrir tveir bókstafir, sem við Islendingar þekkjum
ekki, c og w. Þessir erlendu bókstafir eru bornir fram með
ýmsum hætti innan sömu tungu og einnig mjög ólikt eftir því
í hvaða máli þeir standa. Auk þess tákna allir sérhljóðar þessa
unirædda orðs allt arinað á ensku en íslenzku. Það samrýmist
ekki anda þýðinga að rita orð með hljóðtáknum, sem okkur
eru óþekkt. Orðið „capetown" heitir á íslenzku eitthvað ekki
ósvipað „keiptán“, en nafnið á borg þessari er annars kallað
íslenzku orði: Höfðaborg. En þar sem oft getur orðið álitamál,
hvernig skuli islenzka nöfn úr málum, sem hafa sömu bókstafa-
myndir og við, eins og t. d. Englendingar, þá getur hitt varla
orkað tvímælis, hvernig rita skuli orð úr málum, sem hafa ann-
að stafróf, t. d. arabíska, griska, rússneska: þar hljótum við
ósjálfrátt að rita orðið eftir framburðinum. Það er ekki laust
við að vera dálítið ankanalegt/ að skrifa arabísk heiti með énskri
stafsetningu í islenzkri bók, eins og þeir gera, Bogi Ólafsson
og Páll Skúlason i bókunum um Arabiu-Lárus. Innan um öll
þessi ósköp af enskritaðri arabisku verkar það eins og sólar-
geisli milli myrkurskýja að sjá allt i einu orðið „Sýrlendingur“.
Báðir þessir málfróðu og smekkvisu þýðendur láta sér einnig
að góðu verða að nota hið úframbærilega og óbeygjanlega nafn