Tímarit Máls og menningar - 01.03.1951, Síða 79

ÁSGEIR HJARTARSON:
Leiklist í Reykjavík II
Virkir dagar
í síðasta árgangi tímaritsins var
nokkuð skýrt frá vígslu Þjóðleikhússins
og leikritunum sem þá voru sýnd, en
segja má að hátíðabragur hafi hvíft yfir
starfi leikhússins afft frá vígsludegi og
fram á sumar. Daglega mátti líta langar
biðraðir við dyrnar, allir vildu sjá leik-
húsið og skoða, og urðu víst fæstir fyrir
vonbrigðum; eitt af leikritunum þrem-
ur, „íslandsklukkan“, hefur átt örari að-
sókn og meiri vinsældum að fagna en
nokkurt leikrit annað á landi hér. Þess-
um hátíðisdögum lauk í raun og veru
með komu sænsku óperunnar og sýn-
ingum hennar á „Brúðkaupi Figarós"
síðast í júní. Söngur og leikur hinna
frægu gesta vakti óskipta hrifningu og
gleði allra sem heyrðu og sáu, fáguð
sýning og samstillt svo að af bar, stíl-
hrein og fögur.
Sumarið leið, og með hausti hóf leik-
húsið sýningar að nýju. Hátíðin var lið-
in og nýr tími setztur að völdum, önn
hins virka dags.
Hvernig hefur hinu unga leikhúsi
farnazt á þeim fjórum mánuðum sem
liðnir eru síðan? Eru stjórn þess og
starfsmenn vandanum vaxnir, hvemig
hefur þeim tekizt að sinna hinu mikil-
væga hlutverki sínu?
Þannig mun margur spyrja, og mjög
að vonum. Þeim spurningum verður
ekki svarað að sinni til neinnar hlítar,
enda enn of skammur tími liðinn til þess
að sanngjarnt sé að dæma um þau mál,
og ókunnugt er okkur áhorfendum um
fjárhag leikhússins, rekstur og dagleg
störf. En því er ekki að neita að gengi
þess hefur minna orðið en vonir stóðu
til í fyrstu. Sýnd hafa verið fimm leikrit
auk „Islandsklukkunnar", eitt íslenzkt
og fjögur erlend, og aðeins eitt þeirra,
fremur léttvægur gamanleikur, notið al-
mennra vinsælda. Og þegar þetta er rit-
að er ekki annað sýnna en leikhúsið eigi
við margvíslegh og óvænta örðugleika
að stríða: áætlanir virðast ekki standast,
stundum er ekki leikið dögum saman,
en hálftómir bekkir í stað biðraðanna
forðum. Um leikhúskreppu, þetta ógeð-
fellda fyrirbrigði sem enn er óþekkt hér
á landi, er þó allt of snemmt að ræða,
og vonir standa til að úr rætist áður en
varir.
Fálæti það sem bæjarmenn hafa sýnt
Þjóðleikhúsinu síðustu vikurnar getur
verið þeim sjálfum að kenna, eða jafn-
vel hinum erfiðu tímum, en víst er að
þeir eiga ekki sökina einir. Enn sem
komið er hefur starfsemi leikhússins
borið um of svip sómasamlegrar miðl-
ungsmennsku, markvissa listræna við-,
leilni virðist skorta á stundum, ákveðna
stefnu, stórhug og áræði. Það er van-
þakklátt starf og ærinn vandi að stjórna
leikhúsi af hálfu ríkis og þjóðar, og
enginn öfundsverður af þeirri stöðu; til
þess þarf mikla þekkingu og stjóm-