Tímarit Máls og menningar - 01.09.1960, Qupperneq 10

THOR VILHJÁLMSSON
Að vera agn
Rœfta jlutt á útijundi Samtaka hernámsandstœðinga í Reykjavík 11. september 1960.
NÚ eru fimmtán ár síðan atóm-
sprengjan féll á Hiroshima. Þá
hættu mennirnir að geta treyst því
að börn þeirra hefðu jörð til að
ganga á. Síðan hefur lífið á jörðunni
búið í skugga hinnar eitruðu súlu
sem steig upp af Hiroshima og rauf
himinþak mannlegs öryggis. Og við
höfum búið við óttann síðan og ör-
yggisleysið. Þessi sprengja hefur um-
turnað hugmyndaheimi okkar, síðan
miðast allt við hana. A þessu ári er
haldin minningarhátíð í borginni
Hiroshima, nýtízku borg sem er
hyggð yfir þetta voðalega sár sem allt
mannkynið var sært. Og Japanar
senda menn um allan heim til að
minna á hættuna sem ógnar öllu fólki
og forða því að við gleymum því sem
gerðist 6. ágúst 1945, fyrir fimmtán
árum.
Japönsk læknisdóttir, Nagai Kay-
ano, sem var fjögurra ára þegar
sprengjan sprakk í Nagasaki mundi
eftir því að stór og sterkur vindur
hafði kornið og kastað henni um koll
og hún þorði ekki um sinn að standa
upp né færa hendur frá eyrum, en
þegar hún gerði það heyrði hún ekki
lengur flugurnar suða í hitanum og
opnaði þá augun. Sprengjan hafði
komið niður handan við allhátt fjall
sem skifti borginni og hún sagði
mörgum árum síðar að hinumegin við
stóra græna fjallið hefði verið eitt-
hvað stórt mikið rautt einsog tré sem
náði alveg upp í himininn. Það var
stórt stórt tré úr eldi. Og efst uppi var
það alltaf að opnast og opnast, það
var alveg eins og það væri lifandi.
Það hólgnaði og tútnaði út og það
teygðist ofar og ofar, hærra og hærra
— einsog reykur úr strompi, segir hún
og við finnum að það er verið að
segja frá einhverju svo voðalegu að
því ná ekki orð hvorki barna né full-
orðinna, og hvað eftir annað kemur
þessi fráleita friðsama mynd af reykn-
um úr strompi fram í frásögnum jap.
anskra vitna frá Nagasaki, - þetta fór
hærra en himinninn, segir Kayano
lilla frá Japan: í gegnum himininn.
248