Tímarit Máls og menningar - 01.05.1962, Blaðsíða 22

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
næstu árum að koma sér upp stétt
leppa í Alsír, og viðhalda efnahags-
legu nýlenduvaldi sínu í formlega
frjálsu ríki. Markmið Constantine-
áætlunarinnar mun varla gleymast
þeim fyrst um sinn, og þeir hyggja
reyndar að þeir eigi mjög sterkan
leik á borði.1
Frjálst Alsír stendur semsé nú
frammi fyrir þeim vanda sem einna
örðugastur reynist hverju nýfrjálsu
ríki. Það þarf að nota mikið af tekj-
um sínum til að bæta lífskjör almenn-
ings, auka neyzluna, útrýma sultin-
um, byggja íbúðir o. s. frv. En það
þarf ennfremur að tryggja undirstöðu
efnahagslegs fullveldis: festa mikið fé
í iðnvæðingu landsins. Erindrekar
kapítalismans ganga hér á lagið, rök-
semdaleiðsla þeirra fer fram ein-
hvernveginn á þennan hátt: Annað-
hvort verður alsírska þjóðin að lifa
áfram áratugum saman við sömu
eymd, ellegar hún hlýtur að leggja öll
áform um iðnvæðingu á hilluna, en
það mundi aftur þegar fram í sækti
1 Hér er ekki tækifæri til að ræða þau
nýju viðhorf sem myndast með eflingu
Efnahagsbandalags Evrópu. Aðeins skal
bent á það að með stofnun þess mun bæði
Alsír og önnur Afríkulönd hvert um sig
ekki aðeins þurfa að etja við auðvald sinna
fyrri nýlendudrottna, heldur sameinað auð-
vald Evrópu; enda er auðséð að stórkapítal-
istar Efnahagsbandalagsins hyggja gott til
þess að geta orðið Afríku slíkir vemdarar
sem bandariska auðvaldið hefur verið Suð-
ur-Ameríku.
leiða til sömu eymdar á ný. Vér bjóð-
um henni þriðja kostinn: að veita því
fjármagni til Alsírs sem iðnvæðingin
þarfnast. Sjálft hefur Alsír ekki fjár-
magn bæði til að auka neyzluna og
efla iðnað sinn. Það verður að velja
á milli engra varanlegra framfara og
framfara með hjálp fransks kapítal-
isma.
Hér snertum vér reyndar við aðal-
tilefni og upphafi þessarar greinar:
eðli þeirrar hjálpar sem auðvaldsrík-
in bjóða nýfrjálsum þjóðum. Núorð-
ið vita skarpskyggnustu menn þessara
þjóða harla vel að hingaðtil hefur sú
hjálp kostað skilyrði. Skilyrði um
frelsi kapítalismans, þ. e. a. s.: að
hinn erlendi kapítalismi ráði í raun
og veru stefnunni í atvinnu- og fjár-
málum, að gróði hans sé ekki skertur,
að hann fái að flytja hann út, að hann
hafi frjálsar hendur um fjárfestingu
o. s. frv. Þessi skilyrði eru jafnvel
sett fyrir beinum lánum, hvað þá
heldur þegar hjálpin er veitt í formi
fjárfestingar einkaframtaksins, sem
auðvitað verður að vera gróðavæn-
leg, og örugg. En sérhverju kapítalist-
ísku ríki þykir hinn síðarnefndi hátt-
ur miklu æskilegri. Þannig verða rót-
tækar umbætur að bíða, og hið ný-
frjálsa ríki mun ekki að heldur kom-
ast nær efnahagslegu óhæði þó að er-
lendir einokunarhringar raki saman
gróða af fyrirtækjum sem munu eink-
um framleiða hráefni og hálfunnar
vörur, og útheimta oftast nær ekki
116