Tímarit Máls og menningar - 01.12.1963, Blaðsíða 22

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
smiðjunum þróaðist það skipulag
sambandsins, sem nú er orðið skrif-
finnskubákn. Leiðtogarnir böfðu nu
aðeins eitt vandamál við að glíma -—-
að halda verkamönnunum að vinnu,
og fóru af þeim sökum að finna til
valds síns. Þeir höfðu áður staðið við
færibandið, en sátu nú við borð með
verksmiðjustjórninni og fulltrúum
frá Wasbington. Þessir verkalýðsleið-
togar notuðu oft róttæka menntamenn
sem ráðgjafa þegar um var að ræða
hvaða aðferðum skyldi beita. Þessir
róttæku menntamenn reyndust þeim
gagnlegir þegar þeir vildu láta líta svo
út að þeir væru ákveðnir í baráttunni.
Þegar leið að stríðslokum fékk skrif-
finnskulið sambandsins samning, sem
skyldaði alla verkamenn til að vera í
sambandinu. í fyrsta skipti var nú hin
pólitíska starfsemi í verksmiðjunum
skipulögð af sambandinu sjálfu og
starfsmenn þess fengu skrifstofur í
verksmiðjunum.
Allt stríðið héldu verkamenn áfram
baráttu sinni gegn því loforði sam-
bandsstjórnarinnar til ríkisstj órnar-
innar, að ekki skyldu gerð nein verk-
föll. Allt logaði í skæruhernaði. (Ar-
in 1943 og 1944 voru gerð 8708
skæruverkföll, sem náðu til 4 millj.
verkamanna.) Þessi verkföll voru
gerð út af ágreiningsefnum eins og t.
d. rétti til þess að reykja í verksmiðj-
unum (fyrirtækin neyddust nú í
fyrsta skipti til þess að leyfa verka-
mönnum í hinum stóru verksmiðjum
að reykja, svo að þeir þurftu ekki
lengur að tyggja tóbak); rétti verk-
smiðj ustj órnarinnar til að segja upp
mönnum, sem voru sakaðir um að
slæpast við vinnu eða fylgdust ekki
með í vinnuhraðanum; rétti til að
neyta malar og lesa í vinnutímanum
og jafnvel matreiða í vinnutímanum.
Enda þótt verkamenn hefðu opinber-
lega ekki rétt til að gera verkföll,
áunnu þeir sér með þessum skæru-
hernaði svo mikil mannréttindi í verk- 4
smiðjunum, að þeir fengu aðstöðu til
að beita hæfileikum sínurn betur en
nokkru sinni fyrr og tækifæri til þess
að afla sér meiri þekkingar á fram-
leiðslunni en nokkrir verkamenn
höfðu áður haft aðstöðu til. Sökum
þess að stríðsvinnumálanefndin gerði
út um launamálin, gátu verkalýðsleið-
togarnir eytt mestum tíma sínum við
samningaborðið, þar sem þeir þj örk-
uðu um vinnuflokkun, er fært gæti
verkamönnum nokkurra centa kaup-
hækkun, í þeirri von að geta þannig
fært verkamönnum heim sanninn um
að þeir væru að vinna að hagsmun-
um þeirra. Það var einungis námu-
mannasambandið undir stjórn John
L. Lewis, sem tók opinberlega nokkra
afstöðu til réttindabaráttu verka-
manna á stríðsárunum. Það gerði
sambandið með því að boða til eina
verkfallsins, sem verulega kvað að,
verkfallsins, sem færði verkalýðs-
hreyfingunni vígorðin: „Enginn
samningur, engin vinna.“
292