Tímarit Máls og menningar - 01.12.1963, Blaðsíða 67

MÚSÍK í SOVÉTRÍKJUNUM
ekki stað. Ef arfur á að lifa og auk-
ast, verður þjóðin að skilja þýðingu
hans og samlagast anda hans með
þroskun áskapaðra hæfileika, sem
við köllum menntun (og er hún allt
annað og meira en söfnun vitneskju
um kaldar staðreyndir, þurr bókar-
lærdómur; því að menntun á ekki sízt
að skapa grundvöll að dómgreind,
sem svo fæðir af sér smekk).
Þegar ræða á um músík í Sovét-
ríkjunum, verður því fyrst og fremst
að skoða þá hlið, sem að músík-
kennslu snýr. Smekkur, áhugi, kunn-
átta og sköpunarmáttur í músík
sprettur ekki upp af sjálfu sér; hann
verður að rækta og laða fram, stig af
stigi, frá blautu barnsbeini til fullorð-
insára.
í Moskvu áttum við þess kost að
sækja heim músikfagskólann Ippolít-
of-Ivanof. Viðtökur voru hjartanleg-
ar. Hlustuðum við þar á kennslu í
kórsöng; sungin var kantata eftir
Tanejef. Allir nemendur, 120 talsins,
sungu eftir nótnanöfnum (mi, fa, sol,
en svo nefna Rússar e-f-g); raddgæði
voru sérlega mikil, hljóðin liðug og
hreimsterk; spurði ég á eftir kennar-
ann hve lengi hann æfði svo. „Við
höfum eingöngu samæfingar og
syngjum á 4—6 æfingum, allt eftir
kröfum verksins, eingöngu nótna-
nöfn; þá fyrst, er tónhil og rýtmi
(fjarlægð milli tóna og tónlengd) eru
innprentuð, syngjum við texta.“ — í
celló-deild heyrðum við kornunga
stúlku, um 17 ára, leika af miklum
þroska og bezta öryggi fyrsta kaflann
úr cellókonsert Sj ostakovitsj, og í
slagverks-deild spilaði enn yngri pilt-
ur, um 13 ára, kínverskan dans eftir
Tsjaikovskí á xýlófón með píanóund-
irleik í fljúgandi tempói, prestissimo.
Skeikaði honum hvergi á öllum sín-
um kubbum, þótt sjálfur væri stubh-
ur.
Að þessu loknu söfnuðust saman
allir nemendur um 500 talsins ásamt
kennaraliði í hátiðasal skólans og
flutti ég þar erindi um íslenzka músík
með mörgum tóndæmum. Var þar á-
gætur túlkur, Galina Kusnetsova, sem
þýddi jafnóðum af þýzku á rússnesku.
— Á eftir áttum við tal við ýmsa
kennara, einkum við Ilitsj Babitsjef.
Skal ég nú greina frá nokkrum atrið-
um úr samtali okkar.
Barnaskólar í Sovétríkjunum
skipuleggja haldgóða kennslu í mús-
ík. Kórsöngur er grundvöllur í mús-
íkiðkun rússneskrar þjóðar. Því er
sérstök rækt lögð við söng barna.
Ekkert barn fær frí í söngtíma, allir
geta tekið þátt, enginn fær að skor-
ast undan. Hér er lagður grunnur að
því að músík verði allsherjareign
þjóðarinnar. Sönglagni, öndun, tón-
myndun og framburður eru fyrstu
stig kennslunnar. Músíkkennsluskrá í
6-ára barnaskóla inniheldur þessi
námsatriði: 1) Músík hefur ákveðið
innihald. Þekking á efni hennar
(tempó, rýtmi, tónhæð, tónkyn, fjöl-
tímarit máls oc mennincar
337
22