Tímarit Máls og menningar - 01.04.1967, Blaðsíða 35

Ótti og eymd JiriSja ríkisins
maðurinn: Hvað ætli hann hafi sosum getað heyrt?
konan: Þú varst að tala um dagblaðið. Þetta um Brúna húsið hefðirðu
ekki mátt segja. Hann hefur svo sterka þjóðernistilfinningu.
maðurinn: Hvað á ég að hafa sagt um Brúna húsið?
konan: Þú hlýtur nú að muna það! Að þar sé ekki allt hreint.
MAÐURINN: Ekki er nú hægt að leggja það út sem árás. Ekki allt hreint —
eða eins og ég sagði til mildunar — ekki allt alveg hreint, sem er strax
töluvert annað, það er í rauninni fremur góðlátleg glettni, á máli almúg-
ans má segja, með því er ekki miklu meira sagt en að jafnvel þar sé sumt
líklega ekki alltaf og undir öllum kringumstæðum eins og Foringinn vill
að það sé. Auk þess lét ég af ásettu ráði skína í að hér væri einungis um
líkur að ræða með því að nota orðalagið — eins og ég man greinilega
að ég gerði — það „kvað“ ekki heldur allt vera alveg hreint þar — alveg
í mildandi merkingu. Kvað vera! Ekki: er! Ég get ekki sagt: það er ekki
alltaf hreint þar, mig vantar allar sannanir. Engir menn eru alfullkomnir.
Meira hef ég ekki gefið í skyn og það jafnvel í mildasta formi. Þar að
auki hefur Foringinn sjálfur við visst tækifæri farið ólíkt harðari orðum
um sama efni.
KONAN: Ég skil þig ekki. Við mig þarftu þó ekki að tala í þessum tón.
MAÐURINN: Ég vildi að ég þyrfti þess ekki. Mér er ekki Ijóst hvað þú sjálf
blaðrar út um hvippinn og hvappinn um það sem er kannski stöku sinnum
sagt innan þessara veggja í hugaræsingi. Að sjálfsögðu er ekkert fjær mér
en að bera þér á brýn léttúðugan söguburð um mann þinn, alveg eins og
ég læt ekki hvarfla að mér að strákurinn fari að aðhafast neitt gegn sínum
eigin föður. En því miður er hægt að gera öðrum illt án þess að hafa
hugmynd um það.
konan: Nei, hættu nú alveg! Þú ættir frekar að reyna að gæta tungu þinnar!
Og ég sem er alltaf að brjóta heilann um hvort það var á undan eða eftir
þessu um Brúna húsið sem þú sagðir, að ekki væri hægt að lifa í Hitlers-
þýzkalandi.
maðurinn: Það hef ég alls ekki sagt.
konan : Þú ert strax farinn að láta eins og ég sé lögreglan! Eg hef bara
áhyggjur út af því hvað drengurinn hefur getað heyrt.
MAÐURINN: Orðið Hitlersþýzkaland tek ég mér alls ekki í munn.
KONAN: Og þetta um húsvörðinn, og að í dagblöðunum standi eintómar
lygar, og það sem þú sagðir nýlega um loftvarnirnar, drengurinn heyrir
bara ekki neitt jákvætt! Það er allt annað en gott fyrir viðkvæma barns-
25