Tímarit Máls og menningar - 01.04.1967, Side 69

Náttúruvernd á lslandi
um tilgangi, eru nefnd þjóðvangar
(þjóðgarðar).
Þá eru í sama kafla laganna ákvæði
um náttúruspjöll og náttúrulýti þar
sem segir, að leita skuli álits náttúru-
verndarráðs áður en hafizt sé handa
við mannvirkjagerð eða jarðrask ut-
an kaupstaða og kauptúna, sem hætta
sé á að spillt geti sérkennilegu lands-
lagi eða merkum náttúruminjum. Sé
vanrækt að leita þessa álits, getur
lögreglustjóri komið í veg fyrir að
fyrirhugað verk sé hafið eða verki
haldið áfram. Ef hætta er á að sand-
nám eða grjótnám raski sérkennilegu
landslagi eða náttúruminjum, geta
náttúruverndarnefndir bannað það.
Frá jarðraski, sem verður við mann-
virkjagerð eða á annan hátt af manna
völdum, skal ganga á snyrtilegan hátt
og verði misbrestur á því er náttúru-
verndarnefndum falið að beina til-
mælum um úrbætur til réttra aðila og
fylgja þeim eftir. Einnig er í þessum
kafla laganna ákvæði um að öllum,
sem staddir séu úti í náttúrunni, beri
að sýna varúð og forðast að spilla
náttúru landsins að þarflausu og
bannað er að skilja eftir rusl á víða-
vangi. Þá er einnig óheimilt að setja
upp auglýsingaspjöld utan kaupstaða
eða kauptúna, önnur en auglýsingar
um mannfundi, án leyfis náttúru-
verndarnefnda og hvers konar áletr-
anir á náttúrumyndanir eru óheimil-
ar. Loks er í síðasta hluta þess kafla
ákvæði um að leita skuli álits nátt-
úruverndarráðs, áður en leyfi er veitt
til innflutnings á lifandi dýrum.
II. kafli laganna fjallar um aðgang
almennings að náttúru landsins. Þar
er almenningi heimiluð för um land-
svæði utan landareigna lögbýla og
dvöl á þeim svæðum. Gangandi fólki
er heimiluð för um óræktuð lönd
manna utan þéttbýlis og dvöl þar í
því skyni að njóta náttúrunnar, ef
slík dvöl hefur ekki í för með sér
óhagræði fyrir rétthafa landsins. För
fólks um ræktuð svæði er aftur á
móti háð leyfiforráðamannslandsins.
Þá eru einnig ákvæði um berjatínslu
á landsvæðum utan landareigna lög-
býla. Ber sem vaxa villt á óræktuðum
landsvæðum í landareignum lögbýla
er almenningi heimilt að tína til
neyzlu á staðnum, en á ræktuðum
landsvæðum er berjatínsla óheimil
án leyfis.
III. kafli laganna er um stjórn
náttúruverndarmála. Samkvæmt þeim
kafla skal í hverju sýslufélagi skipa
þriggja manna náttúruverndarnefnd
til fjögurra ára í senn og er sýslu-
maður formaður hennar. Hina menn-
ina tvo kýs sýslunefnd. I kaupstöðum,
þar sem þörf er talin á náttúruvernd-
arnefndum, skulu þær einnig skipað-
ar og er bæjarfógeti formaður. Þá
skal menntamálaráðherra skipa sjö
manna náttúruverndarráð með að-
setri í Reykjavík, og eru í lögunum
nánari ákvæði um hvernig mennirnir
skuli tilnefndir og skipaðir. Formann
59