Tímarit Máls og menningar - 01.04.1967, Side 91

Fyr.stu íslcnzku tímaritin II
Espólíns sýslumanns. — Árin 1768—70
nam liann í heimaskóla hjá Finni Jónssyni
biskupi, síðan fór hann utan og lauk stúd-
entsprófi í Kaupmannahöfn hjá Hannesi
Finnssyni sumarið 1771. Lögfræðipróf
1776; vann síðan um [iriggja ára skeið í
rentukammeri en var í fehrúarmánuði
1779 skipaður varalögmaður norðan og
vestan. Samtímis fékk hann styrk til að
kynna sér búnað í Noregi og Svíþjóð. Lög-
maður varð hann 1782 og ári síðar amt-
maður í Norður- og Austuramti. Lét af
lögmannsdæmi 1789 en var amtmaður til
dauðadags. Fjölmörgum öðrum trúnaðar-
störfum gegndi hann að auki lengur cða
skemur. „Hann var gáfu- og lærdómsmaður
mikill, cinn liinn helzti umbótamaður
landsins; liggja frá honum ýinsar tillögur
í þcssu efni í söfnum."1 Þá má segja að
Stefán liafi mótað þá liefð sem upp frá
því liélzt uin amtmenn nyrðra — að lilut-
ast til um ýmiss konar nýmæli og endur-
bætur í búskaparháttum. — Kvæntur Ragn-
heiði Vigfúsdóttur Schevings sýslumanns,
og áttu þau fjölda barna sem upp komust.
Hafa margir niðjar þeirra í karllegg kallað
sig Thorarensen. Bjuggu á Möðruvöllum
í Ilörgárdal. (1) (4) (5) (22) (27)
Sveinn Pálsson (25. apríl 1762—24. apríl
1840) læknir.
1 9. bindi: „Um Kalkverkun af Jördu og
Steini, med litlum vidbæti um tilbúníng
Skéliakalks, samanlesit úr dönskum, þýdsk-
um og ödrum skrifum ... (bls. 91—143).“
— „Um Ilúsblas cda adferd at giöra Sund-
magalím ... (bls. 160—176).“
— „Registr yfir Islenzk Siúkdóma nöfn
... (bls. 177—230).“
í 10. bindi: „Registr yfir íslenzk Siúk-
dómanöín ... framhaldit og til lykla leidt
(bls. 1 til 60).“
— „Rit um Sápusudu ... (124—148).“
— „Prófessor Thorben Bergmanns Rit: um
þá organisku hluti á jardarhncttinum, snú-
it ... (175—264).“
í 13. bindi: „Nidurlag af Dr. Anthon
Friderich Biischings Undirvísun í Náttúru-
históríunni, íslendskad ... (1—84 blads.).“
Foreldrar Sveins voru lijónin Páll Sveins-
son gullsmiður á Steinsstöðum í Tungu-
sveit og Guðrún Jónsdóttir frá Okrum. Var
í Ilólaskóla en brautskráðist úr heimaskóla
hjá Hálfdani Einarssyni skólameistara.
Slundaði nám hjá Jóni Sveinssyni land-
lækni, fékk hjá honum námsvottorð og fór
1787 í háskólann. Lagði þar stund á lækn-
isfræði og náttúrufræði. Lauk prófi í nátt-
úrufræði sumarið 1791 og 1791—95 ferð-
aðist hann um Island fyrir danska náttúru-
fræðifélagið og sendi því skýrslur um at-
huganir sínar. Hóf búskap að Skála undir
Eyjafjöllum 1796; 1797—1809 bjó liann á
Kotmúla í Fljótshlíð en upp frá því í Vík
í Mýrdal. Var frá 4. októbermánaðar 1799
héraðslæknir á Suðurlandi austan Þjórsár
þangað til hann fékk lausn síðla árs 1833.
Fjölmargt er til prentað eftir Svein um
náltúrufræði, læknisfræði og ævisögur, og
ýmislegt óprentað, þýtt og frumsamið.
Ilann var kvæntur Þórunni dótlur Bjarna
Pálssonar landlæknis. (1) (4) (12) (28)
(29)
SœmunJur Magnússon llólm (1749—5.
apríl 1821) prestur.
1 1. bindi: „Um Melinn eda Villukornil
í Skaptafells-sýslu ... (26—60 bl.)“.
í 2. bindi: „Um Meltakit í Skaptafells-
sýslu vestri ... (139—167 bl.)“.
Fæddur í Hólmaseli í Meðallandi, sonur
hjónanna Magnúsar Guðmundssonar bónda
þar og Guðleifar Sæmundsdóttur frá Steig
í Mýrdal. Brautskráður frá Skálholtsskóla
1771; varð ári síðar djákn á Kirkjubæjar-
klaustri. Fór 1774 til háskólans í Kaup-
mannahöfn og lauk þar heimspekiprófi
1776 en guðfræðiprófi ekki fyrr en 1783.
6 TMM
81