Tímarit Máls og menningar - 01.04.1967, Page 97

Konúnglega Rentukammers, er lét þá rann-
saka fyrir Hra. Justitzrád og Laborant
Miiller, hverium þat og sendi þá Fráskýr-
íng, sem Jespersen siálír hafdi medsendt
um sína adferd vid Brennuna. En velnefndr
Ifra. Justitzrád sagdi prófhlutina ódugliga,
og Jespersens brenzlu-máta rángan; og af
því tilefni mældiz þat Konúnglega Rentu-
kammer til hiá Justitzrádinu, at géfa því
ávísun um þá beztu adferd at brenna pott-
ösku af þángi.“
í 11. hindi: „Um Húsblas (bls. 186—
192), skrifat af Ilra Justitsrádi og Labórant
H. F. Múller, og snúit á íslendsku af B.
Gröndahl. Rit þetta er þannig undirkomit:
at hit Konúngliga Rentukammer feck árit
1789 frá Islandi prófhluti nockra af þar
verkudu húshlasi, og mældiz þessvegna til,
at Hra Jústitsrádit vildi gefa þá naudsyn-
legu upplýsíngu hædi um gædi þess og
hina bestu atferd at tilreida þat.“
I æsku lærði Múller hjá Cappel lyfsala
lyfja-, efna- og steinafræði. Síðar hlýddi
liann um skeið fyrirlestrum hjá Linné í
Upþsölum. Arin 1768—95 rak hann lyfja-
verzlun í Kaupmannahöfn. Arið 1772
heppnaðist hontlin fyrstum Dana að fram-
leiða nýtilegt postulfn. Stofnaði hann hluta-
félag um það, en er hagnaðurinn iét á sér
standa þótt framleiðslan gengi ágætlega,
varð úr að stjórnin tæki við fyrirtækinu,
og varð Múller þá forstjóri konunglegu
postulínsverksmiðjunnar um skeið. Þótt lítt
væri hann lærður þótti hann öllu snjallari
vísindamaður en kaupsýslumaður. (1)
Plutarkos (ca. 50—125), grískur sagna-
ritari og heimspekingur.
I 12. bindi: „Plútarchi Bók um Svein-
harna uppfóstr, útlögd úr Grísku máli af
ísleifi Sýslumanni Einarssyni (bls. 48—
81).“
Kunnust ritverka Plútarks eru nú ævi-
sögur hans, spyrtar saman tvær og tvær,
Fyrstu íslenzku tímaritin II
samtals 46. Er þar lýst grískri og róm-
verskri söguhetju og þær bornar saman eða
stillt upp sem andstæðum. Miður kunn eru
nú heimspekileg rit Plútarks. Varð honum
í þeim einna tíðræddast um uppeldi og
siðfræði, en einnig fjallaði hann um frum-
speki, trúarhragðaheimspeki og önnur við-
fangsefni hinna fornu spekinga. (3) (4)
Alexander Pope (1688—1744), enskt
skáld.
í 10. bindi: „Musteri Mannordsins af
Alexander Pope, snúit á Islendsku af Bene-
dict Gröndahl.“ (hls. 285—312).
í 11. bindi: „Musteri Mannordsins af
Alexander Pope, snúit á Islendsku af Bene-
dict Gröndahl (hls. 279—288).“
í 15. bindi: „Musteri Mannordsins af
Alexar.der Pope. Snúit á Islendsku af B.
Gröndahl." (bls. 275—282).
Englendingar telja Pope fremstan ljóð-
skálda sinna á átjándu öhi. Æviferill hans
markaðist mjög af því að liann var róm-
versk-kaþólskrar trúar og áhangandi tory-
flokksins í stjórnmálum. Vegna trúar sinn-
ar var honum fyrirmunað að stunda há-
skólanám á Englandi, keppa eftir emhætt-
um eða leita kjörs á þing. Og toryarnir
voru óslitið í stjórnarandstöðu frá 1714
og fram á sjöunda tug aldarinnar. Mörg
kunnustu verk Popes eru háðkvæði um
andstæðinga í stjórnmálum eða þá sem
reyndu að bekkjast til við liann. Bretar
telja Pope fyrstan skálda sinna hafa lifað
á ritstörfum án þess að ganga í þjónustu
sérstaks verndara, og komst hann meira að
segja í allgóð efni. Hagnaðist liann hvað
mest á þýðingum sínum og útgáfu á kvið-
um Hómers sem nutu fágætra vinsælda. (2)
Johan Henrich Schönheyder (1744—
1831), danskur læknir.
Því er dr. Schönheyder nefndur hér til
sögu að sr. Jón á Bægisá þýddi Paradísar-
87