Tímarit Máls og menningar - 01.11.1974, Blaðsíða 130

Tímarit Máls og menningar
sem hefar aldrei verið áður
sem kemur aldrei aftur
það œtlar að gangsetja daginn
kveikir sér í sígarettu
og gengur hratt upp og niður strætin
sorpmennirnir rífa ruslið af köttunum
flugvél sett á loft
lest af stað
úr öllum áttum streyma vörubílar
með varning fyrir borgarann
í hófninni blunduðu skipin
nú er ristur upp á þeim kviðurinn
tœttur úr þeim varningurinn
skerið tíuþúsund nautgripi einsog skot
rotið og plokkið hundraðþúsund hœnur
Lífsform borgarinnar er eins og kvik-
mynd, sýnd of hratt. Allt er á fleygiferð,
fóikið treðst og æSir og þaS á sér enga
undankomuleið. Ekki einu sinni gegnum
drauma sína um betri tilveru. Auðvalds-
kerfið lætur ekki slíka tekjulind fram hjá
sér íara. Það blæs þessa drauma út í aug-
lýsingum og býr til úr þeim nýjar þarfir
handa fólkinu svo að það geti fullnægt
hinum nýju þörfum með aukinni neyslu
sem ekki verður komið í kring nema með
aukinni vinnu. Draumum okkar hefur verið
rænt og hvers virði eru þeir þegar búið
er að auglýsa þá og verðleggja til þess að
nota þá gegn okkur:
líf borgarans hefur verið svipt ævintýr-
unum
og augnaráð fólksins eru slökkt
heimurinn er malbikað landabréf
sjórinn þúsundfalt klóakk
jörðin sprungin sorptunna
andrúmsloftið hlutabréf
veruleikanum skipt í austur og vestur
en veruleiki þinn látinn liggja á milli hluta
draumar okkar eru í sjónvarpinu
draumar okkar eru í bíó
draumar okkar eru í framköllun
Þannig er líf borgarbúans; æðisgengið
kapphlaup í vinnu, úr vinnu, kapphlaup í
neyslu til fullnægingar gerviþarfa og upp-
fyllingar skrumskældra drauma. Raunveru-
leiki fólksir.s skiptir ekki máli. Það lifir
ekki lífi sínu fyrir sig, né aðra, heldur
gengur þær götur sem lagðar hafa verið
fyrir það, „óhamingjusamt og Ijótt í sam-
anburði við auglýsingar."
Afleiðingar þessa tilgangslausa, óper-
sónulega lífsforms er firring og sambands-
leysi. I einu ljóðanna lýsir Pétur hinni ör-
væntingarfullu einangrun sem slík tilvera
skapar. Sá sem talar er umluktur hatri sem
rofnar ekki fyrr en sambandi er náð við
þig. Hann þekkir eklci óvin sinn þann sem
stendur í vegi fyrir sameiningu ykkar en
þegar henni er náð mun bölvun óvinarins
og haturs hans iétta.
Þannig er sá raunveruleiki sem við sjá-
um í Ijóðum Péturs Gunnarssonar. Þetta
er ófögur mynd og margir kjósa að sjá
hana ekki á sama hátt og þeir bægja frá
sér öllum skilningi sem gæti orðið óþægi-
legur og raskað sætum svefni þeirra. Skáld
sem hafa þá afstöðu geta annars vegar
leitað sér athvarfs á ólíkustu stöðum í
flótta sínum undan raunveruleikanum eða
snúið sér að fegrun hans og fölsun hins
vegar. Virðing Péturs fyrir slíkum viðhorf-
um kemur glöggt fram í vísum um sumar-
daginn fyrsta þar sem allt er hefðbundið,
notkun stuðla og hrynjandi, val efnisatriða
og tilfinninga. Onnur ádrepa á sykraðar
Ijóðalummur er fólgin í Ijóðinu:
það kvað vera fallegt í kína
keisarahallirnar fultar af verkamönnum
ópíumrónar roknir syngjandi útá akrana
þjóðin skrifandi og lœs
og veit nokkur yndislegra!
þessi þjóð sem átti ekkert nema grát sinn
og hungur í gœr
fyrir hana syngur framtíðin í dag
london parís róm eru ekki lcngur með
120