Tímarit Máls og menningar - 01.12.1979, Blaðsíða 72

Tímarit Máls og menningar
vel við aldur, og baukuðu þær í rökkrinu og hjálpaði önnur hinni. Upp
hófst heilmikið bjástur og taut af vör. Danirnir virtust ekki brosa yfir
þeim eilífa kjúklingi sem flugfélög bjóða farþegum, heldur sökum
uppgjafar yfir að eskimóar hafa ekki lært að hægja sér á siðaðan hátt þrátt
fyrir tengsl þeirra við danska menningu og framleiðslu hennar á skraut-
legum og marglitum skeinisbréfum og munnþurrkum sem kennd eru við
kokteil. Kerlingarnar hægðu sér í vélinni eins og þær sætu undir steini.
„Þetta höfum við orðið að þola. Hvílík sjón!“ skein úr svip bónusdan-
anna, en jafnframt brá fyrir í svipnum því heilbrigða og manneskjulega
umburðarlyndi sem skandinavar hafa tamið sér í hverri raun, sökum
sinnar lúterstrúar.
Ég hafði ekki lengi horft „án þess ég horfði“ á konurnar og reynt að
vera óþvingaður, þegar fram fyrir mig ruddist lítill danskur drengur.
Hann góndi á konurnar með samblandi af forvitni, óskammfeilni og
samúð sem bregður fyrir í svip-'barna þegar þau sjá fullorðna lenda í
margbrotnum erfiðleikum. Þá horfa börnin með öndina í hálsinum líkt
og þau séu að veðja í huganum eða spyrja örlögin: „Ætli hinn fullorðni
fari ekki flatt á þessu?“
Mig greip lágkúruleg tilfmning: mér fannst drengurinn hafa ruðst
fram fyrir mig, svo ég færði mig fram fyrir hann, ákveðinn að víkja ekki
þótt mamma hans öskraði upp yfir alla í vélinni: „Ætlar þú að ryðjast
fram fyrir barn með minni blöðru en þú!“
Eskimóakonurnar blöstu aftur við mér. Sú yngri hafði lyft hinni upp
á setuna. Þar húkti hún á hækjum sér en hin líkti eftir tísti fugls í regni. Á
eftir tístu konurnar ánægðar, og úr munni drengsins leið fegið andvarp
yfir að „sú gamla“ hafði slampast á rétta lausn. En yfir mig kom eyðileiki
og skömm: mig hafði borið svo langt frá uppruna mínum að ég vissi ekki
hvert ég ætti að líta andspænis jafn eðlilegri athöfn og þeirri sem kon-
urnar komust frá með heiðri og sóma.
Meðan hinn stutti sjónleikur fór fram á sviði setunnar rifjaðist upp í
huganum liðin tíð og næstum gleymd ár sem lúrðu lævís í minninu. Ég
hafði starfað „forðum daga“ sem næturvörður á hóteli:
Eitt sinri þegar liðið var að jólum og ég nýkominn á vakt var hringt
og beðið um herbergi fyrir danskan mann. Hótelið var hálf tómt. Eig-
446