Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1979, Blaðsíða 104

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1979, Blaðsíða 104
Tímarit Máls og menningar staklingur heldur hópur. Frásagnartæknin er í sama dúr þar sem lögö er áhersla á að lýsa öllum hópnum samtímis. Að vísu fjalla einstaka kaflar aðeins um einn dreng, en þessir kaflar koma þá hver á fætur öðrum eins og nokkurs konar kveðju-kynning. Með því að gera hóp en ekki einstakling að viðfangsefni skáldsögunnar skipar Hans Scherfig sér á bekk með höfundum eins og Hans Kirk (Fiskimenn 1928, Daglaunamenn 1936, Nýir tímar 1939) og H.C. Branner {Leikföng 1936). Þó er Vanrœkt vor ekki ákjósanlegasta dæmið um hópsögu því hópurinn tengist ekki sterkum innbyrðis böndum og á sér ekki sameiginlegan uppruna og lífskjör. Drengir Scherfigs koma úr mismunandi umhverfi og leiðir þeirra skiljast um leið og þeir hafa lokið prófi. Þetta hefur í för með sér að enda þótt drengirnir vinni gegn kúgun skólakerfisins með innbyrðis samstöðu verður árangurinn eftir sem áður sigur skólans yfir drengjunum sem einstaklingum. I öðru lagi má líta á skáldsöguna sem glæpasögu því hún felur í sér alla þætti glæpafléttunnar — glæp og fórnarlamb (latínukennarann) og einnig ódæðis- mann (einn af nemendunum sem verður meira að segja dómari síðar meir). En lausn glæpagátunnar hverfur fljótt í skuggann, það er ekki hún sem skiptir höfundinn meginmáli. Skoðun Hans Scherfigs er sem sé sú að morðinginn hefði getað verið hvaða nemandi sem var því hver einasti þeirra hafði ástæðu til að drepa kennarann. Og glæpurinn, uppreisn einstaklingsins gegn kúgun skóla- kerfisins, er líka verk hópsins því einstaklingurinn er fulltrúi hans. Með lýsingu skáldsögunnar á skólanum í huga birtist morðið okkur sem eðlileg og skiljanleg afleiðing. Um leið gerir glæpafléttan bókina spennandi og auðlesna. I þriðja lagi má kalla Vanrcekt vor lykilskáldsögu. Uppistaðan er sjálfsævi- söguleg enda hefur höfundurinn aldrei reynt að draga fjöður yfir það. í stað þess að leyna þeim raunveruleika sem verkið er sprottið úr hefur hann gert hann kunnuglegan án þess hann takmarki um leið sjóndeildarhring og gagnrýni verksins við þann skóla einan sem hann gekk sjálfur í. Annað gerir söguna að lykilsögu, lýsingarnar á kennurunum sem eru oft skemmtilegar og vel unnar. Það var einkum sá þáttur bókarinnar sem vakti athygli þegar hún kom út. Scherfig var harðlega gagnrýndur fyrir að hafa gert fólk að athlægi sem enn var ofar moldu. Loks má í fjórða lagi lesa söguna sem þróunarskáldsögu ef hún er borin saman við Fulltrúann sem bvarf sem kom út tveimur árum áður. Tengslin milli þessara bóka em þau að aðalpersónan í annarri, Teodór Amsted, horfni fulltrúinn í hermálaráðuneytinu, er einn þeirra drengja sem Scherfig lýsir í Vanrœktu vori. Að því frátöldu að skáldsagan um fulltrúann er sögð sem saga einnar manneskju en „Vorið“ er hópsaga má setja þessar tvær bækur undir sama 478
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.