Tímarit Máls og menningar - 01.12.1979, Page 126

Umsagnir um bækur
Böóvar Guðmundsson:
SÖGUR ÚR SEINNI STRÍÐUM
Mál og menning. Reykjavík 1978.
Sögur úr seinni stríðum er fyrsta smá-
sagnasafn Böðvars og fyrsta bókin sem
hann gefur út í lausu máli, en sumar
sögurnar eru kunnuglegar dyggum út-
varpshlustendum. Það er fátt í þessari bók
sem minnir á ljóðskáldið Böðvar eins og
óbundið mál ljóðskálda gerir þó oft.
Hann sýnir hæfileika sinn sem sagnamað-
ur svo ekki verður um villst i þessum sex
smásögum.
Sögurnar sex eiga eitt formsatriði sam-
eiginlegt, þær eru allar sagðar í fyrstu
persónu og allar frásagnir af því sem liðið
er fyrir misjafnlega löngu, minningar,
upprifjanir. En sögumaður er ekki alltaf sá
sami og eftir því flokkast sögurnar í
tvennt af sjálfu sér: þær sem „Böðvar"
segir og þær sem fólk honum mjög óskylt
segir.
Eg man vel aðþað var haust
Fyrstu sögurnar tvær eru bernsku-
minningar höfundar úr Borgarfirði og
áreiðanlega þær sögur þessarar bókar sem
lengst munu lifa, því um leið og þær eru
bernskuminningar eru þær líka menning-
arsögulegar minningar eins og bestu
bernskuminningar eru jafnan. I stuttum,
dramatískum svipmyndum dregur höf.
upp umhverfi, persónur, hugarfar fólks og
lifnaðarhætti sem hann nýtir sér síðan til
þess að byggja upp einn atburð sem hefur
brennt sig í vitund barns.
Lítilsaga sem endar vel segir á frábærlega
skemmtilegan hátt frá viðureign bænda
við minkinn, fyrst viðsvegar um landið og
loks einn sólfagran ágústdag i Borgarfirði.
Þar leggja þrír filefldir karlmenn að velli
litið meindýr sem er kannski tákn annars
og verra meins í landi: linku og niður-
lægingar:
Þetta var kvikindi sem landnámsmenn
flýðu forðum tíð í skógum Skandi-
navíu, kvikindið sem þeir frómu for-
feður okkar á þjóðveldistíma álitu svo
hættulegt að þeir settu það í lög sín að
hver sá maður, sem sannúr yrði að
þeirri sök að flytja það lifandi til
landsins, skyldi réttdræpur. Sjálfstæði
landsins glopruðu þessir okkar góðu
forfeður að visu niður, en kvikindinu
vörðu þeir ströndina allt þar til er-
lendir aðilar tóku að sér landvarnir
Islendinga.
Þetta er saga um félagshyggju og sam-
hjálp, en höf. finnur hvað það er afskap-
lega fyndið að hugsa sér alla þessa stóru
kalla murka lífið úr litla kvikindinu og
frásögnin verður því drephlægileg. Þó er
500