Tímarit Máls og menningar - 01.09.1983, Page 92

Tímarit Máls og menningar
þó á slíku í fyrri bókum Sigurðar, eink-
um hinni fyrstu, Ljóð vega salt. Þar var
ofhlaðinn stíll lýti á ýmsum ljóðanna
sem urðu yfirborðskennd fyrir vikið.
Með árunum virðist því hafa komist á
betra jafnvægi fyrrnefndra þátta. Hins
vegar kunna fá skáld betur að nýta sér
tvíræðni orða og möguleika þeirra en
Sigurður Pálsson. Það gerir hann oft
með því að tengja saman ólík merkingar-
svið á gamansaman hátt, því húmorinn
er mikilvirkt afl í ljóðagerð hans, og
vafamál hvort í dag finnst hressara skáld
sem sýnir betur skoplegar hliðar hvers-
dagsins. Orðaleikirnir eru á hverju strái
og eftirfarandi ljóð, New York, sýnir
hvernig tilbrigði við orð verða að
smellinni mynd:
Það mann
hattar fyrir kljúf
I lóðréttu borginni
jafnhatta þeir skýin
kljúfarnir
Kjarninn á leiðinni
sundur
(93)
Stílbragðið sem Sigurður byggir ljóð
sín mest á er að stilla upp andstæðum,
yfirleitt á smekklegan og áhrifamikinn
hátt. Við sjáum t. d. gamla hrukkótta
þrífingraða hönd klappa taktinn á glæ-
nýtt segulbandstæki, Dísarfellið gegnt
Margtonnaflikkinu, unglinginn sem
brestur í rafmagnsleysinu í stað íssins,
sólina sem snýst meðan skáldið veltir
bara vöngum, veruleika andspænis í-
myndun. Eftirfarandi Ijóð er gott dæmi
um tækni skáldsins. Þar mynda and-
stæðurnar mosinn og marmarinn, hvíld
skálds á leiði annars skálds, uppistöðuna
í grundvallarhugmynd ljóðsins sem mið-
ar að því að sýna aðrar og stærri and-
stæður, líf og dauda:
Mosavaxinn skáhallandi legsteinn
á leiði hennar
sem Ijóðin orti
og úr harmi sprakk
fyrir vel rúmri öld
Ungum var mér það ekki kunnugt
Löngum var mér legsteinninn sá
ljúfur hvíldarbekkur
fyrir dagdraumaspunann
Mosinn útmáir letrið
Mosinn grænn og mjúkur
Marmarinn glansandi harður
Fáguð eilífðarharkan
Mjúk lífsáráttan
Draumflugið
(50)
Hrynjandin er einnig mikilvæg í ljóð-
um Sigurðar og beitir hann henni oft
samhliða öðru stílbragði, endurtekn-
ingu, til þess að skapa ljóðum sínum
ákveðinn hugblæ, byggja upp þá stemn-
ingu sem við á hverju sinni.
III.
Hér hefur ekki enn verið minnst á einn
skemmtilegasta kafla bókarinnar, „Tal-
myndastyttur". Hann er að mörgu leyti
hliðstæða bálksins „Orstyttur" í Ljóð
vega salt, hvor tveggja eru ljóð fyrir
svið. Með því að bera þessa tvo bálka
saman má hins vegar greina þróun sem
mér virðist eiga við um ljóðagerð Sig-
urðar almennt. „Orstyttur" virðast hafa
táknræna merkingu, einhvern brýnan
boðskap að bera, sem er hins vegar að
mestu hulinn þegar komið er í „Tal-
myndastyttur“. Þar er upplifunin sett
ofar táknrænu gildi. Svipaðrar þróunar
sér stað almennt í ljóðum Sigurðar og er
442