Tímarit Máls og menningar - 01.09.1983, Blaðsíða 29

Sigurður Símonarson
Skólinn sem vatt upp segl
Brattebergsskólinn stendur á Ockerö, stærstu eyjunni af tíu sem tilheyra
sama sveitarfélaginu í nyrðri skerjagarðinum fyrir utan Gautaborg. Aðalat-
vinnuvegur eyjaskeggja hefur verið fiskveiðar og ýmis störf tengd sjávarút-
vegi, enda fengsæl fiskimið löngum verið skammt undan landi. Á síðustu
árum hefur þetta breyst verulega, bæði vegna samdráttar í fiskveiðunum og
eins vegna bættra samgangna við land sem gerði íbúunum auðveldara fyrir
með að leita í fjölbreyttari og betur launuð störf en sjávarútvegurinn bauð
upp á.
Eyjarnar í skerjagarðinum eru allflestar mjög litlar með fáum íbúum. Á
flestum þeirra eru þó starfandi „barnaskólar“ fyrir nemendur á aldrinum 7—
12 ára. Skólar þessir eru yfirleitt mjög fámennir og svipar um margt til skóla
í sveitum og mörgum sjávarþorpum hér á landi. Það eru því mikil umskipti
fyrir þessa nemendur að koma til Brattebergsskólans, eina unglingaskólans
á eyjunum. Auk þess sem þau þurfa mörg hver að sækja skólann langa leið,
jafnvel með báti, verður hann í þeirra augum gífurlega stór með sína 550
nemendur og yfir 40 kennara. Allt þetta hefur án efa haft sín áhrif á það
hvernig nemendur skólans upplifðu veru sína í honum, hvernig þeim leið og
einnig hvaða viðhorf þeir og foreldrar þeirra höfðu til hans og námsins þar.
Brattebergsskólinn hefur ekki losnað við þau vandamál sem við er að etja
í sænskum skólum nú á tímum. Á skólaárinu 1975—1976 fannst kennurum
skólans þó keyra úr hófi og kvörtuðu helst yfir almennu áhugaleysi
nemenda, slæmri umgengni þeirra um skólahúsnæðið og ýmsum erfiðleik-
um í samskiptum bæði í skólastofunni og utan. Það varð að ráði að leita til
Uppeldisfræðistofnunar Kennaraháskólans í Gautaborg til þess að fá úr því
skorið hversu alvarlegt ástandið væri, reyna að gera sér grein fyrir ástæðun-
um fyrir því og benda á hugsanlegar leiðir til úrbóta. Til þess að sinna
þessari beiðni var stofnaður starfshópur þriggja lektora og eins prófessors
við skólann og hófu þeir athuganir sínar þegar á því skólaári.
Sumarið 1976 lá fyrir lýsing starfshópsins á ástandinu í skólanum sam-
kvæmt niðurstöðum frumkönnunar. Eftir þeirri lýsingu að dæma var það
heldur bágborið, vægast sagt. Nemendur skólans virtust í heild áhugalausir
einstaklingar er gengju illa um, samheldnin innan bekkja og árganga nánast
engin en mikið um fámennar klíkur, sem eltu grátt silfur saman svo oft urðu
alvarlegir árekstrar, jafnvel meiðingar. Skróp var mjög almennt meðal
nemenda og fjarvistum margra þannig háttað að þeir voru jafnvel fleiri tíma
fjarverandi en þeir höfðu mætt í á skólaárinu. Samskiptin við kennarana
379