Tímarit Máls og menningar - 01.02.1989, Blaðsíða 90

Tímarit Máls og menningar
að augum okkar, en ekki eyrum. Börnin hlusta á mál hinna fullorðnu frá
því í móðurkviði. Þau byrja hins vegar ekki að tala fyrr en um tveggja ára
aldur. Þegar við fæðumst erum við því búin að hlera töluvert! Uppkomin
heyrum við sífellt einhverjar raddir í fjarska og erum sífellt að velta fyrir
okkur hvað sé að gerast handan við ýmiss konar þil.
F.R.: Eftir því sem kynfæri hins unga karlmanns þroskast, dýpkar rödd
hans, minnir þú okkur á í Tónlistartímanum. En þetta fyrirbrigði að rödd-
in breytist samhliða því að kynfærin stækka er ekki einvörðungu bundið
við manninn, heldur á líka við um hundinn og meira að segja froskinn!
P.Q.: Við skulum vona að þetta tvennt sé tengt. Málið er umfram allt
gert til að töfra, því er það vonandi tengt kynfærunum. Þetta er dálítið eins
og fuglarnir sem syngja sig saman þegar þeir parast. Hjá sumum fuglateg-
undum haldast pörin óbreytt allt lífið. Þegar þannig háttar fara hjónin
smám saman að syngja sama sönginn, þau verða samhljóða. Við karlmenn-
irnir erum fuglar sem hafa tvær raddir. Skiptin frá einni rödd til annarrar
eru í senn skopleg og fruntaleg, því þau tákna aðeins eitt: að við séum til-
búnir til samfara. Auðvitað er þetta alltaf falið undir grímu menningarinn-
ar, en þetta er ruddaleg og unaðsleg gjöf frá náttúrunni.
F.R.: Þú kemur líka inn á það að sumar tegundir hunda hafi svipað
raddsvið og maðurinn!
P.Q.: Rétt er það. Sem gerði það að verkum að fyrir nokkrum millj-
ónum ára geltu þessar tvær hjarðir sig saman og hafa verið óaðskiljanlegar
síðan . . .
F.R.: Hver er máttur mannsandans í þessu öllu saman?
P.Q.: Ekkert er jafn fjarri mér og að gera lítið úr afrekum mannsandans.
En með þessum lítilmótlegu ábendingum er ég að reyna að minna les-
andann á að hafa aðgát. Við verðum að gæta þess að fyllast ekki slíku
drambi yfir ágæti eigin menningar að við föllum í ómenningu.
Helstu nöfn sem fyrir koma í viðtalinu við Quignard:
1) Proust (Marcel), franskur rithöfundur (1871-1922). Þekktastur er hann fyrir að
hafa skrifað eina helstu perlu franskra bókmennta 1 leit að týndum tíma.
2) Lúkretíus, rómverskt skáld (98-55 f. kr.), samdi m.a. ljóðið De natura rerum.
3) Hóras, rómverskt skáld (65-8 f. kr.) Eitt merkasta skáldið á öldinni fyrir Krists
burð og mikill vinur Virgils.
4) La Fontaine (Jean de), franskt ljóðskáld (1621-1695), einkum þekktur fyrir sígild
ljóð af siðfræðilegum toga spunnin.
5) Stendhal (skáldanafn Henri Beyle), franskur rithöfundur (1783-1824). Einn af
áhrifamestu rithöfundum Frakka. Hann lét eftir sig mörg merk ritverk, en ef til vill
er skáldsagan Le rouge et le noir (1830) einna þekktust.
80
j