Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.1989, Blaðsíða 58

Tímarit Máls og menningar - 01.02.1989, Blaðsíða 58
Tímarit Máls og menningar máli skipta fyrir okkur nú á dögum og í framtíðinni. Vandinn er nákvæm- lega þessi: hvað skiptir máli? Þjóðernisstefnan átti svar við þessari spurn- ingu og ef við ætlum að taka okkur hana til fyrirmyndar - án þess þó að stunda sögu og kenna undir merkjum hennar - þurfum við að finna svar sem getur haft sambærileg áhrif og svar hennar. Getum við það? Erum við ekki ofurseld geðþótta, smekk og ólíkum hagsmunum þegar kemur að því að skera úr um hver þau viðfangsefni eru sem við leggjum til grundvallar sagnfræði og sögukennslu? Skiptir ekki allt máli sem viðkemur mannlífi? Eða skiptir nokkuð máli? Vanda okkar má orða á ýmsa vegu. Er til eitthvert heilsteypt hugmynda- kerfi (eða skynsamleg skoðanastefna) sem við getum stuðst við til að móta sögukennslu í skólum landsins? Eða er það í reynd happa- og glappaað- ferðin sem gildir á þessu sviði sem öðrum í þjóðlífi okkar? Gunnar gefur hinu síðara undir fótinn, því að hann vitnar í lok greinar sinnar í danskan sagnfræðing sem segir að nú sé runninn upp tími tilrauna og umræðna um sögukennsluna og okkur sé eins gott að vera viðbúin því að þetta geti leitt til hugsana sem ekki hafi ennþá verið hugsaðar. Þessi niðurstaða er því miður ekki eins hughreystandi og henni er ætlað að vera. Tími tilrauna og umræðna er löngu runninn upp, ekki aðeins um sögukennslu, heldur um hvaðeina í þjóðlífi okkar. Sá tími rann upp á öld upplýsingarinnar í Evrópu. Mér er næst að halda að hann sé á góðri leið með að renna út. Hann er raunar þegar liðinn samkvæmt þeim sem kenna samtíma okkar við eftirnútíð eða postmodernisma, eins og það heitir á er- lendum málum. Eftirnútíðin ber öll merki andlegs stjórnleysis, þar sem all- ar skoðanir, öll rök, allar hugsanir, öll markmið verða jafngild eða réttara sagt jafnmarklaus. Eftirnútíðin einkennist af því að mælikvarðarnir verða jafnmargir mönnunum og allt fer í einn graut. Það sem menn kalla „um- ræður“ er þá ekki annað en bægslagangur við að hræra öllu saman og gefa fólki síðan að smakka á alls kyns málþingum. Postmodernisminn, eftir- nútíðin, er sem sagt annað nafn á því sem Nietzsche kallaði nihilisma, tóm- hyggju. Þjóðernisstefnan sjálf sem okkur verður stundum á að horfa til með söknuði var kannski aldrei annað en ósjálfráð og algerlega röng varn- arviðbrögð gegn þessari tómhyggju, tilraun til að upphefja þjóðleg verð- mæti á kostnað þeirra verðmæta sem tengja saman menn og þjóðir af öllu tagi. Nú er tómhyggja nútímans erfitt viðfangsefni sem flestir leiða hjá sér í lengstu lög. Fáein skáld og heimspekingar hafa gefið henni gaum. En hún er og á eftir að verða æ áleitnara viðfangsefni. Eg tel raunar að hún sé þegar orðin höfuðviðfangsefni sögunnar hvort sem okkur er það almennt ljóst eða ekki. Ævinlega þegar spurt er um markmið, tilgang, merkingu er það tómhyggjan sem kveður dyra. Grein eða ráðstefna um markmið sögu- 48
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.