Tímarit Máls og menningar - 01.12.1991, Page 66

unglingahljómsveita gat stælt erlenda tón-
list, og Gunnar Þórðarson, Jóhann G. Jó-
hannsson, Magnús Eiríksson, RúnarGunn-
arsson og fleiri sömdu ágæt lög í bítlastíl.
Túlkunin var að vísu sjaldnast frumleg,
kannski helst hjá Rúnari Gunnarssyni, en
engum duldist að bítlastrákar sóttu í sig
veðrið með hverju ári.
Þeir voru þó undarlega tómlátir um texta
sína. Útgefendur fengu menn af djass- eða
rokkkynslóð til að semja flesta textana, sem
voru innihaldsrýrir og algerlega úr takt við
það sem var að gerast meðal æskunnar.
Þorsteinn Eggertsson, sem þó var af
rokkkynslóð, komst næst því að semja ís-
lenska bítlatexta. Reyndar var sú skoðun
algeng að bítlatónlist ætti með réttu að
syngja á ensku, en plötuútgefendur vildu
íslenska texta og í Ríkisútvarpinu fékkst
íslensk tónlist með enskum textum ekki
spiluð; því létu menn sig hafa það að syngja
texta á íslensku — og var um leið sama um
innihald þeirra. Dátar sendu þó frá sér
„Cadillac“ á ensku, Óðmenn „Tonight is
the End“ og Hljómar nokkur lög undir heit-
inu Thor’s hammer, og margir litu á þessi
lög sem hin einu sönnu íslensku bítlalög.
Hippaskeiöiö — æskan veröur
fullvalda
Hin aukna blöndun verkalýðsmenningar og
millistéttarmenningar í unglingamenning-
unni og sá róttæknisvipur sem oft varð á
þessari blöndu tóku á sig nýtt form í hippa-
menningunni, sem tók nánast völdin meðal
æskunnar og í dægurtónlistinni frá 1967 og
fram á 8. áratuginn. Árið 1967 voru íslensk
æska og bítlatónlist þó engan veginn reiðu-
búin að ganga henni á hönd. Næstu árin
leitaði íslensk rokktónlist í tvær ólíkar áttir,
annars vegar breyttist bítlatónlistin í dæg-
urtónlist svipað og rokkið hafði áður gert
og hins vegar efldist tilraunastarfsemi,
einkum með auknum blúsáhrifum. Hippa-
menningin hélt svo fyrir alvöru innreið sína
bæði í tónlistina og æskuheiminn almennt
frá árinu 1969. Þessi menningaráhrif komu
í byrjun nær eingöngu erlendis frá, og ís-
lensk æska tók að skrýða sig blómum,
hippamussum og friðarhjali undir áhrifum
frá erlendum jafnöldrum sínurn.
Með hippamenningunni tók íslensk æska
enn eitt skrefið til aukins sjálfstæðis. Sam-
skiptanet hennar urðu þéttriðnari og að-
skildari frá heimi fullorðna fólksins. Tón-
listin varð metnaðarfyllri og viðhorfín and-
stæðari ráðandi viðhorfum í landinu. Þegar
leið á hippaskeiðið tóku hins vegar að
myndast ný tengsl við íslenska þjóðmenn-
ingu. Ný lífsgildi aðgreindu vaxandi hluta
æskunnar frá neyslukapphlaupi almenn-
ings og í andstöðunni gegn stríði og einkum
þá Víetnamstríðinu tóku þessi gildi á sig
pólitískt form. Meðal æskufólks fór að bera
á því að friðarvilji væri tengdur andstöðu
gegn bandaríska hemum og hin nýju lífs-
gildi andófí gegn félagslegu misrétti í eigin
landi.
Þessarar viðhorfsbreytingar sá meðal
annars stað í þeim textum sem fylgdu nýrri
og metnaðarfyllri tónlist. Óðmenn sungu
um spilltan heim, Björgvin Halldórsson um
arðrán og kúgun, og allir sungu um frið og
frelsi. Þessar pólitísku yfirlýsingar voru þó
fremur yfirborðslegar og oftast lélegur
skáldskapur, og íslensku hippahljómsveit-
imar flúðu fljótlega yfir í enska texta. En
æskufólkið sem hlustaði á spunatónlist og
gítarsóló í Tjamarbúð fór líka í mótmæla-
göngur gegn Víetnamstríði og hersetunni,
64
TMM 1991:4