Tímarit Máls og menningar - 01.06.1994, Side 88

myndi jafnvel segja: þvert á móti!), og án þess að vera á móti Gyðingum eða
síonisma. Ég gæti gengið enn lengra með annarri tilgátu: að hafa áhyggjur
af því hvernig stofnun þessa ríkis bar að sögulega, af þeim aðstæðum sem
gerðu hana mögulega og af því sem á eftir kom, þarf ekki að hafa í för með
sér nokkur svik við Gyðingsdóminn, jafnvel þegar Gyðingar sjálfir, jafnvel
Gyðingar sem eru hlynntir síonisma, spyrja sig þessara spurninga. Það að
vera á móti Ísraelsríki eða á móti stefnuþess íreyndþarf hvorki nauðsynlega
að hafa í för með sér Gyðingahatur, né and-síonisma, né einu sinni endur-
skoðunarstefnu, í þeirri merkingu sem ég notaði orðið í rétt áðan. Nefna
mætti veigamikil dæmi um slíka afstöðu (t.d. Buber, svo dæmi sé tekið úr
fortíðinni).
En svo við höldum okkur við prinsíp og almenn atriði, haldið þið ekki að
það sé skylda okkur í dag að tala gegn því að öllu sé ruglað saman og að
verjast þessum ruglingi frá báðum hliðuml Annars vegarhöfum við þjóðern-
issinnaðan rugling þeirra sem eru að færast af vinstri yfir á hægri væng
stjórnmála, af því þeir rugla öllum áætlunum sem hægt er að gera um Evrópu
saman við stefnuna sem rekin er í dag, og einnig andgyðinglegan rugling
þeirra sem sjá ekki muninn á gagnrýni á ísraelska ríkið og and-ísraelisma,
eða and-síonisma, eða Gyðingahatri, eða endurskoðunarstefnu, o.s.frv. Hér
eru taldir upp að minnsta kosti fimm möguleikar sem verður að halda
algerlega aðgreindum. Þetta merkingarrek er því alvarlegra, frá pólítísku,
vitsmunalegu, heimspekilegu sjónarmiði að það ógnar frá báðum hliðum, ef
svo má segja, jafn mikið þeim sem láta undan því og þeim sem hins vegar
veitast að því með því að tileinka sér þankagang sem er bein andhverfa þess
sem hinir hafa tileinkað sér. Rétt eins og það væri ekki hægt að gera eitt án
þess að gera hitt, til dæmis að vera á móti þeirri stefnu sem nú er fylgt við
sameiningu Evrópu án þess að vera í grundvallaratriðum and-Evrópusinni.
Eða eins og maður gæti ekki spurt sig spurninga um Ísraelsríki, framkomu
þess í fortíð og nútíð, jafnvel um aðdragandann að stofhun þess og það sem
gæti hafa fylgt í kjölfarið í hálfa öld, án þess að vera Gyðingahatari eða
and-síonisti eða endurskoðunar- og afneitunarsinni, o.s.frv. Þessi samhverfa
speglun þeirra sem eru andstæðingar verður til þess að forheimskandi
ruglingur tengist hryðjuverkastarfsemi. Það þarf harðfylgi og hugrekki til að
berjast gegn duldum herbrögðum (dyljandi, dulrænum) ruglingsins. Eina
ábyrga svarið við þessari tvöföldu ógn er að gefast aldrei upp á því að skilja
að og greina í sundur. Ég mundi segja: að gefast aldrei upp á Upplýsingu
þeirra, þ.e. á því að slíkt fari fram opinberlega (og það er ekki eins auðvelt og
ætla mætti). Þessi andspyrna er ennþá brýnni vegna þess að gagnrýnin
endurskoðun á sögu þessarar aldar er nú að fara í gegnum hættulegt ókyrrð-
artímabil. Það er orðið nauðsynlegt að lesa upp á nýtt, túlka aftur, grafa upp
gömul skjöl, skipta um sjónarhorn o.s.frv. Hvernig fer ef öll pólítísk gagnrýni
og öll ný túlkun á sögunni verður sjálfkrafa tengd endurskoðunar- og
afneitunarstefnunni? Eða ef hver sá sem spyr um fortíðina, eða með almenn-
86
TMM 1994:2