Tímarit Máls og menningar - 01.06.1994, Síða 93

vinstri og hægri væng stjórnmálanna sem aðhyllast afnám viðskiptahafta og
það er til hægrisinnuð og vinstrisinnuð nýþjóðernisstefna. Öll þessi nýhyggja
verður til þess að upphaflegar grundvallarreglur eru teknar að smita hver
aðra með þeim afleiðingum að dularfull tengsl myndast milli þeirra, tengsl
sem koma ffam í málflutningi þeirra, pólitísku starfi eða kosningabaráttu.
Með því að að viðurkenna þetta flæði milli hugmynda, að hagsmunatengslin
milli þeirra hafa riðlast, er maður hvorki að halda á lofti ópólitískum
málflutningi né segja sem svo að enginn munur sé lengur á hægri og vinstri
og að „hugmyndafræðin sé dauð“. Þvert á móti er ég með þessu að skora á
menn að takast bæði formlega og efnislega á við þessa skelfilegu riðlun, en
það þarf nauðsynlega að rjúfa hana ef takast á að hugsa stjórnmálin upp á
nýtt, tala um stjórnmálin á annan hátt, skilgreina socius öðruvísi, einkum
með tilliti til þegnanna og þjóðríkisins yfirleitt, og í víðara samhengi með
tilliti til sjálfsmyndar okkar og sjálfsveru. Hvernig í ósköpunum á maður að
geta talað um þetta í innskoti í viðtali? En eins og þið vitið eru þessi vandamál
samt allt annað en sértæk og óhlutbundin nú á tímum. Svo ég komi nú aftur
að því, þá veltur meirihlutinn hér í Frakklandi á 1 eða 2% í forseta-
kosningum, 10 til 15% í öðrum kosningum. Því snýst spurningin um það
hvernig eigi að laða, vekja áhuga, heilla (hræða og hughreysta í senn) það
brot útlendingahatara sem greiðir Þjóðarfylkingunni atkvæði sitt.
Þetta vekur enn frekari spurningar: hvers vegna nær Þjóðarfylkingin að
nýta sér þessa hræðslu eða kynda undir óþolinu? Hvers vegna reyna menn
ýmist að tileinka sér málflutning Þjóðarfylkingarinnar eða notfæra sér
glundroðann sem hún hefur valdið innan raða hefðbundinna hægrimanna,
í stað þess að gera nauðsynlegar ráðstafanir (uppfræða fólk og taka til
hendinni í efnahags- og félagsmálum) til að bæla niður þessar tilfinningar.
Og allt er þetta að eiga sér stað enda þótt straumur innflytjendanna hafi
haldist alveg stöðugur: svo virðist sem hann hafí haldist nánast óbreyttur
undanfarna áratugi. Er það eitthvað sem kemur flatt upp á menn? Þegar
maður reynir að hugsa málin koma þau síður flatt upp á mann. Það mátti
svo sem búast við þessu, er viðkvæði manna eftir á, þegar þeir átta sig á því
sem hafði farið fram hjá þeim, þegar þeir líta öðruvísi á málið (til dæmis á
vaxandi atvinnuleysi, minnkandi hlutverklandamæra milli Evrópuríkjanna,
almennan og vaxandi áhuga á trúmálum, auknar kröfur fólks um að fá
sérkenni sín viðurkennd — í trúmálum, menningarmálum og að mega tala
tungumál sitt — ekki síst meðal innflytjendanna, allt gerir þetta það að
verkum að þjóðfélaginu sem veitir þeim viðtöku virðist standa meiri ógn af
innflytjendunum, enda þótt hlutfall þeirra sé óbreytt). En viðburður sem
heldur áfram að vera viðburður, er koma, aðflutningur: það er það sem
heldur áfram að koma á óvart og þvælast fyrir mönnum að skilja eftir að það
er komið. Þegar barn kemur í heiminn, en barnið er fyrsta mynd hins algera
komumanns, er hægt að athuga orsakir og forsendur hvort sem menn vilja
gera það á nótum erfðafræðinnar, ættfræðinnar, skoða táknrænt gildi at-
TMM 1994:2
91