Frjáls verslun - 01.05.2008, Side 84

84 F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 0 8
s j á v a r ú t v e g u r
r
akel Olsen er þekkt fyrir dugnað, áræði og kjark og hefur
alltaf helgað undirstöðuatvinnuvegi þjóðarinnar starfs-
krafta sína. Hún hefur starfað hjá fyrirtækinu sem teng-
dafaðir hennar stofnaði árið 1933 í rúma fjóra áratugi.
Fyrstu 25 árin vann Rakel við hlið Ágústs Sigurðs-
sonar, eiginmanns síns, og þá lengst af sem fjármála- og fram-
kvæmdastjóri. Eftir að Ágúst féll frá árið 1993, tók Rakel við rekstr-
inum og hefur verið starfandi stjórnarformaður fyrirtækisins síðan.
Þegar Rakel hóf störf hjá fyrirtækinu, hafði það með höndum
útgerð báta, rekstur frystihúss, saltfisks- og skreiðarverkun og fiski-
mjölsverksmiðju. Fyrirtækið heitir nú Agustson ehf., og það er fleira
sem breyst hefur en nafnið.
„Miklar breytingar hafa orðið á rekstrinum undanfarin ár, ekki
síst vegna þess að á hörpudiskstofninn, sem var þungamiðjan í okkar
rekstri, hefur herjað sýk-
ing nokkur undanfarin
ár. Bannað hefur verið
að veiða hörpudisk í
fjögur ár og ekki horfur
á að veiðar á honum
verði leyfðar næstu
árin. Þetta varð til þess
að við breyttum ýmsu
í starfseminni. Vegna
veiðibannsins á skelinni
fáum við bætur í þorsk-
heimildum og settum á stofn saltfiskverkun í Stykkishólmi. Við
vinnum saltfisk hluta af árinu og kaupum svo rækju af verksmiðjum
innanlands og erlendis frá og pökkum fyrir stórar verslanakeðjur, sem
við höfum unnið fyrir í mörg ár, aðallega í Bretlandi.“
Þú ert ein fárra kvenna meðal útgerðarmanna. Hvaða breyting
hefur orðið á jafnréttisbaráttunni undanfarna áratugi?
„Ég hef aldrei leitt hugann sérstaklega að jafnréttisbaráttu. Reyndar
hafa kannski ekki margar konur verið sýnilegar í sjávarútvegi, en ég er
sannfærð um að margar eiginkonur manna í rekstri hafa iðulega staðið
við hlið þeirra. Hvað jafnréttið varðar, hef ég ævinlega litið á karlmenn
sem jafningja mína og mig sem jafningja þeirra,“ segir Rakel.
Menntun, fjárhagur og aðstæður
Hvað hefur áunnist undanfarin ár?
„Í atvinnurekstri eru tvímælalaust fleiri konur orðnar sýnilegar, en
það held ég að eigi sér margar skýringar. Aðstæður kvenna til þess
að koma út á vinnumarkaðinn hafa gjörbreyst eftir að hægt var að
fara með börn til dagmömmu nokkurra mánaða gömul. Slík aðstaða
var hreinlega ekki til fyrir nokkrum áratugum, þótt flestar konur á
mínum aldri hafi svo sem verið útivinnandi, þær voru bara sjaldnast
í forsvari. Menntun kvenna hefur aukist og með henni eykst áræðni.
Konur þora nú að takast á við hlutina og svo eru konur fjárhagslega
mun sjálfstæðari en áður var og hafa þess vegna betri möguleika á að
stofna eigin fyrirtæki og reka þau.“
Rakel er baráttukona, en ekki dæmigerð kvennabaráttu-
konu. Hefur hún skoðun á því hvaða aðferðir jafnréttisbar-
áttunnar voru rangar?
„Mér hugnuðust ekki alltaf baráttuaðferðirnar og fannst í raun ekki
sýn femínista vera að skila sér. Ég held að fólk nái miklu frekar árangri
með því að sýna eitthvað í verki, en að heimta. Einhvern veginn er
það nú þannig að konur velja sér ákveðinn starfsvettvang. Þú sérð til
dæmis ekki margar konur á fiskiskipaflotanum. Af hverju sækja þær
ekki þangað? Þar eru hæstu tekjurnar. Af hverju eru þær ekki vél-
stjórar? Þarna eru mörg störf sem eru mjög vel launuð og eftirsókn-
arverð, en það eru ekki margar konur í þeirri stétt. Ég tel að hluti af
ójöfnuði sé sú staðreynd að konur hafa ekki sóst í störf á við þessi,
sem hefðu til að mynda skilað þeim meiri tekjum.“
Jafnrétti í orði, en ekki á borði?
„Í rauninni. Þar að auki eru karlmenn rétt eins og aðrir sem hafa völd;
þeir vilja halda sínum völdum. Þar er vissulega á ferðinni ákveðin
þröngsýni, vegna þess að það er hollt og gott fyrir fyrirtæki að hafa
sýn bæði kvenna og karla á reksturinn, en til þess að hafa einhverju
að miðla þurfa konurnar að hafa þekkingu og reynslu. Þess vegna ætla
ég rétt að vona að kynjakvótinn fari ekki inn í lög. Ekki myndi ég
vilja sitja í stjórn fyrirtækis bara út á einhvern kynjakvóta. Það fynd-
ist mér mikil niðurlæging og það segir sig sjálft hvaða áhrif sú kona
hefði innan þeirrar stjórnar. Náttúrulega engin, því þeir sem væru í
texti: þórdís bachmann • Mynd: ari magg
RakeL OLSen í aGuStSOn, StykkiSHóLMi:
Þrjár verksmiðjur í danmörku
Rakel Olsen hefur verið viðloðandi sjávarútveginn í fjörutíu ár. Hún er starfandi stjórnar-
formaður í agustson. Fyrirtækið rekur þrjár verksmiðjur í danmörku og þaðan kemur
stærsti hluti veltunnar. Rakel ræðir hér um fyrirtækið og jafnréttisbaráttuna.
„ekki myndi ég vilja sitja
í stjórn fyrirtækis bara
út á einhvern kynjakvóta.
Það fyndist mér mikil
niðurlæging og það segir sig
sjálft hvaða áhrif sú kona
hefði innan þeirrar stjórnar.“