Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Síða 115

115
Hrafnhildur Snæfríðar- og Gunnarsdóttir og Þorgerður Einarsdóttir
Ég meina, þegar ég byrjaði þá var ég með
svona sítt aflitað hár sko, bara svona alger pæja
sko. Og þarna og ég man að, maður var svo-
lítið svona (hlær) út úr kú [...] svo litaði maður
á sér hárið.[...] Maður er auðvitað vanur að
vera alltaf í sama litla hópnum og svo breyttist
svona klæðaburðurinn og allt þetta.
Einn viðmælandi lýsti viðbrögðum sínum
þegar hún hóf nám við aðra braut eftir
raungreinanám. Í raungreinanáminu hafði
hún verið vön að hafa sig ekki til og mála
sig ekki, þegar hún svo mætti í fyrstu tím-
ana brá henni að sjá kvenkynsnemendur
málaða og í háhæluðum skóm „maður var
orðinn svo vanur því að það væri sko ekki
málið“. Viðmælendur sem ekki samsöm-
uðu sig menningunni á sama hátt upplifðu
þetta á annan máta, ekki eins opið og um-
burðarlynt.
Ég held að það sé líka svolítið svona fordómar
í þessu, þú veist, ég veit ekki,[...] kannski, dett-
ur þeim ekkert í hug skilurðu að þeir geti nýtt
einhverja hjálp frá mér eða eitthvað skilurðu,
kannski ég lít ekki þannig út þú veist [...] svo
kannski einhver gaur sem er rosa nördalegur,
þú veist, ég held að almennt þá myndi fólk
taka miklu meira mark á honum heldur en
mér skilurðu.
Andrúmsloftið innan bekkjanna rúmar því
illa kvenlegar konur eða kvenleika „eða þú
veist maður getur ekki verið stelpuleg ein-
hvern veginn […] það er ekki þannig and-
rúmsloft“. Viðmælendur lýstu því margar
með einum eða öðrum hætti að andstæða
ríkjandi menningar væri kvennakúltúr.
Jafnframt voru margar neikvæðar í garð
„leiðinlegs“ kvennakúltúrs og töldu hann
tengjast auknu baktali og leiða af sér hópa-
myndun. Í slíkri menningu gætu ekki allir
verið með.
Ég hef aldrei upplifað rifrildi eða neitt svo-
leiðis þú veist, það er náttúrulega, ég veit það
ekki, það er náttúrulega stundum er einhver
pirraður út í einhvern en það er, ég veit það
ekki. Kannski væri það meira ef það væri allt
fullt af stelpum (smáhlær).
Jafnrétti: „Þetta er allt að koma“
Frásagnir viðmælenda endurspegla það
viðhorf að kynjamisrétti tilheyri fortíðinni.
Það hafi verið við lýði en sé liðin tíð eða að
minnsta kosti alveg að hverfa.
En ég myndi samt segja að eins og staðan er
núna, þá held ég að þetta sé allt að koma, þetta
er ekki eins og einu sinni, hvernig var að vera
kona í verkfræði, þú veist. Þær voru kannski
bara ein eða tvær.
Viðmælendur leggja áherslu á að nú séu
breyttir tímar, misrétti og fordómar séu
liðin tíð. Í samfélagi þar sem allir eru jafnir
er það undir hverjum og einum komið
hvort hann/hún verður fyrir fordómum.
Þetta er í samræmi við orðræðu einstak-
lingshyggju sem varpar ábyrgð á misrétti
á herðar þeim sem verða fyrir því (Baker
2008, 2010). Félagslegar skýringar verða
að engu og allt er rakið til persónulegra
þátta. Þetta er áberandi meðal flestra við-
mælenda og fyrir vikið virðast fordómar
og misrétti vera huglægt mat fremur en
félagsleg staðreynd. Viðmælendur undir-
strika flestar sjálfsstyrk og áræðni á sama
máta. Það felst styrkur og þor í að leiða
hjá sér leiðinlega kennara sem mismuna
nemendum:
Eða ég er líka bara svona týpan sem, ég er
svona stundum þrjósk eða svona og ef mér
finnst fólk vera leiðinlegt, þá er það bara leið-
inlegt og ég reyni að svona, út af því að það er