Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2014, Page 7

6
BJöRn ÞÓR VILHJÁLMSSon oG EYJA MARGRéT BRYnJARSDÓTTIR
sérstaklega verk þriggja listamanna í þessu sambandi. Jafnframt skoðar hún
fræðileg skrif um tækni í módernísku málverki og sjónarhorn viðtakandans.
Alda Björk Valdimarsdóttir sýnir okkur mismunandi birtingarmynd-
ir rithöfundarins Jane Austen í grein sinni „Líkami Austen: Ímyndin og
hjónabandið“. Útlit Austen hefur verið ýmsum hugleikið og þá fyrst og
fremst sú spurning hvort Austen hafi verið falleg eða ljót og hvort skortur
á fríðleika hafi verið meginástæða þess að hún giftist aldrei. Alda segir
frá mismunandi umfjöllun um útlit Austen og tekst á við spurningar um
hvernig þetta skipti máli fyrir lestur á verkum hennar. Í síðustu þemagrein-
inni er líka komið inn á hjónabandið þótt með öðrum hætti sé. Björn Þór
Vilhjálmsson skrifar í grein sinni „Legofsi og hjónabandsmas: Vergirni,
móðursýki og nútími í Straumrofi Halldórs Laxness“ um orðspor og við-
tökur þessa leikrits frá 1934, sem þótti á sínum tíma hneykslanlegt vegna
opinskárrar umfjöllunar um kynhvöt og kynferðisathafnir kvenna. Björn
setur einnig fram túlkun sína á leikritinu þar sem hann leggur áherslu á
átök milli siðferðishefða og nútímavæðingar.
Í heftinu birtast einnig þrjár greinar utan þema. Höskuldur Þráinsson
skrifar í grein sinni „Málvernd, máltaka, máleyra – og PISA-könnunin“
um þær aðferðir sem gjarnan er beitt til að stuðla að varðveislu íslensks
máls. Hann telur að þessar aðferðir séu ólíklegar til að bera árangur
þar sem þær taki ekki mið af því hvernig máltaka barna fer raunveru-
lega fram. Höskuldur leggur svo til leiðir sem hann telur að yrðu árang-
ursríkari. Úr málverndarstefnu er farið yfir í allt aðra sálma með grein
Helgu Björnsdóttur „Hernaðarlúkk“ um hernaðarhyggju og hervæðingu
sem Helga segir nátengdar hugmyndum um karlmennsku. Hún skoðar
sérstaklega hvernig Íslenska friðargæslan hefur endurspeglað slíkar hug-
myndir og ber saman við hugmyndir um íslenska þjóðarímynd á útrás-
arárunum. Lokagrein heftisins er síðan þverfagleg ritsmíð þeirra Björns
Þorsteinssonar, Edwards H. Huijbens og Gunnars Þórs Jóhannessonar,
„Ylrækt rísómatískra sprota: Ferðaþjónusta í nýju ljósi“. Greinin er byggð
á erindum þeirra þriggja sem þeir héldu á málstofu um ferðaþjónustu á
Hugvísindaþingi 2013 og fjallar um það hvernig markaðssetning er notuð
til að skapa söluvæna vöru úr náttúru og menningu landsins með því að
þvinga fram merkingu úr óræðri mergð. Þetta telja höfundar að geti haft
neikvæðar afleiðingar og leggja til að litið sé á ferðaþjónustu sem ylrækt
margra sprota sem vaxi af rótarhnyðju eða „rísómi“.
Björn Þór Vilhjálmsson og Eyja Margrét Brynjarsdóttir