Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2014, Side 190

189
Hervæðingu borga lauk þó ekki með nýlendutímanum enda hervæðing
ferli sem tekur stöðugum breytingum og „framförum“. nú á dögum bygg-
ir hervæðing borga á tækni og aðferðum sem oft eru gerðar tilraunir með
í fyrrum nýlendum Vesturveldanna þar sem enn ríkja átök og stríð eins og
til dæmis í Miðausturlöndum og víða í ríkjum Afríku. Með því að ala stöð-
ugt á ótta fólks í borgum Vesturlanda við árásir og hryðjuverk ýmiss konar
af hendi hinna hefur nýlenduveldunum gömlu og Bandaríkjunum í raun
tekist að nýlenduvæða sína eigin þegna og heimalandsvæði.
Birtingarmyndir
Mannfræðingurinn Catherine Lutz bendir á að með því að skoða sam-
félagslega og menningarlega þætti út frá hugtakinu hernaðarhyggja sé hægt
að afjúpa hin ýmsu stig hervæðingar innan samfélagsins.32 Enloe bendir
einnig á nauðsyn þess að beina sjónum að því ferli sem liggur þar að baki
og gengur ýmist mjög hratt eða nær yfir nokkrar kynslóðir.33 oftar en ekki
verður almenningur lítið var við þær breytingar sem hervæðing hefur í
för með sér og því verða áhrifin lítt framandi. Herbúningur og vopn eru
skýrustu birtingarmyndir hers og hernaðarlegra þátta en birtingarmyndir
hervæðingar eru ekki alltaf svo augljósar því eins og Enloe bendir á þá
eru flestir þeir sem orðið hafa fyrir áhrifum hernaðarhyggju og hervæðst
í hugsun og aðgerðum óbreyttir, venjulegir borgarar sem aldrei klæðast
einkennisbúningi eða taka þátt í hernaðarlegum aðgerðum.34 Hervæðing
samfélaga birtist einnig í ýmiss konar tækni og tækjum sem upphaflega
voru fundin upp og smíðuð til notkunar í hernaðarlegum tilgangi. Graham
bendir á að í Bandaríkjunum hafi frá upphafi kalda stríðsins um 80 prósent
af útgjöldum sem renna til rannsókna og þróunar í tæknigeiranum, í raun
verið notuð til þróunar á varnarbúnaði. Má þar nefna internetið, tölvur,
þráðlaus samskipti og eftirlitskerfi af ýmsu tagi sem í dag eru sjálfsagður
hluti af borgaralegu rými og daglegum veruleika en urðu upphaflega til
vegna hernaðarlegra umsvifa og sum notkunar í stríði35.
Hervæðing birtist í auknu eftirliti með öllum sviðum mannlífsins. Hún
endurspeglast meðal annars í þróun og uppsetningu ýmiss konar örygg-
is- og eftirlitskerfa bæði fyrir yfirvöld, heri og almenning. Þar má nefna
32 Catherine Lutz, Homefront. A military city and the American twentieth century.
33 Cynthia Enloe, Globalization & Militarism.
34 Sama heimild.
35 Stephen Graham, Cities under siege.
„HERnAðARLÚKK“