Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2015, Síða 54

53
sögurnar siðferðilega réttlætanlegar, a.m.k. á yfirborðinu, eða að tengja
þær viðurkenndum gildum. Þetta á sérstaklega við þegar þær innihalda
óræðan eða mótsagnakenndan siðferðilegan boðskap. Þetta hafði mik-
ilvæg áhrif á skilgreiningar og skilning á nóvellunni sem bókmenntagrein á
Englandi. Á hinn bóginn er innskotum Painters ekki aðeins ætlað að hafa
áhrif á siðferðilegan skilning og túlkun lesenda heldur einnig að sýna vitn-
eskju hans og menntun eða skoðanir hans á atburðum eða umfjöllunar-
efnum.55 Hann leiðréttir einnig stundum heimildir sínar og vísar jafnvel í
aðrar heimildir því til stuðnings. 56 Með því reynir Painters að setja nóvell-
ur sínar fram sem hluta af húmanískum fræðum samtíma síns.
Að finna sér stað
Sögulegar hugmyndir manna um texta ákvarða hvers konar textar eru
skrifaðir og hvers konar textar eru samþykktir.57 Eins og rætt var um hér
að framan þá voru sumir textarnir í The Palace of Pleasure þekktir úr öðrum
heimildum eða af þeirri gerð sem lesendur könnuðust við, en meirihluti
efnisins var af gerð sem var ný fyrir enskum lesendum og því höfðu fæstir
þann viðmiðunarramma sem greinin veitir til að auðvelda það ferli að
túlka og skilja texta.
Þar sem ekki var mikið um fyrirrennara þá beittu höfundar og þýð-
endur nóvellanna nokkrum mismunandi aðferðum við að skipa þeim við
hlið samþykktra bókmenntagreina. Þær aðferðir sem Painter beitti voru
svipaðar þeim sem aðrir höfundar notuðu til að staðsetja og gefa verk-
um sínum vægi, en rök hans vógu sérstaklega þungt í ljósi þess að hann
var forgöngumaður í útgáfu af þessu tagi. Í fyrsta lagi vinnur hann út frá
áðurnefndu lögmáli Hórasar um gagnsemi og ánægju, í öðru lagi tengjast
þessi nýju verk sagnaþáttum (e. Histories) af því tagi sem Plútarkos og aðrir
mikilsmetnir höfundar höfðu skrifað og í þriðja lagi er vísað til valdastöðu
virtra höfunda eins og Síserós sem voru í miklum metum meðal húm-
anista. Fjórða og síðasta aðferðin til að gefa þessum innfluttu verkum vægi
55 Sem dæmi má nefna nóvellu I.24 “Sertorius”
56 Sjá til dæmis: Painter, The Palace of Pleasure: fol. 260r; Ppp3r.
57 Kenningar Barthes um að textar geti af sér texta og kenning Foucaults um að
orðræðan stýri því hvað sé hægt að segja og því hvað er sagt, draga báðar fram
þau hamlandi öfl í bókmenntakerfinu sem stýra framleiðslu texta. Roland Barthes,
„The Death of the Author“, Modern Criticism and Theory: A Reader, ritstj. David
Lodge, London og New york: Longman, 1988; Michel Foucault, „The Discourse
on Language“, Critical Theory Since 1965, ritstj. Hazard Adams og Leroy Searle,
Tallahassee: Florida State University Press, 1986.
HÖLL ÁNÆGJU OG GAGNSEMI