Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2015, Blaðsíða 93

92
„Hvers vegna elska konur Jane Austen svona mikið?“ spyr Elizabeth
Kantor í bók sinni The Jane Austen Guide to Happily Ever After. Kantor vill
meina að það sé ekki rétt að við sækjum í Austen út af blautri skyrtu Colins
Firth í hlutverki Darcys í sjónvarpsþáttaröðinni Hroki og hleypidómar (1995)
eða vegna þess hversu nútímalegar bækur hennar eru. Við sækjum ekki
heldur í Austen vegna þess að við sjáum okkur í persónum hennar. Kantor
vill meina að kvenlesendur vilji vera eins og kvenhetjur Austen og takast á
við lífið af þeirri fágun og styrk sem þær gera.8 Með því að lesa Jane Austen
sjáum við hvar við höfum farið út af sporinu. Nútímakonan hefur meiri
réttindi, en er ósátt við sjálfa sig og skortir sjálfsþekkingu. Kantor segir að
kvenhetjur Austen virðist vita hvað þær vilja. Þær hafi andlega yfirburði
og þekki að einhverju leyti sálarlíf karlmanna. Leitin að ástinni reynist
nútímakonum sífellt erfiðari, sársaukafyllri og tilgangslausari.9 Kvenhetjur
Jane Austen upplifi ekki karlmenn sem vonlaust púsluspil. Þær virðist vita
hvernig ástin og hjónabandið fari saman og falli fyrir rétta manninum, á
rétta tímanum og á rétta veginn. Sögur Jane Austen sýni okkur að það sé
hægt að sætta þessar ólíku kröfur til konunnar í samtímanum. Og Austen
er betur til þess fallin að hjálpa okkur að skilja hvað við raunverulega
viljum heldur en nútímaraddirnar sem bergmáli innra með okkur.10
Þannig má sjá að Austen er ekki bara ráðgjafi í málefnum hjartans.
Hún er einnig vinur á erfiðum tímum í lífi kvenna sem sækja í skáldsög ur
hennar þegar þeim líður illa eða eru að ganga í gegnum erfiðleika. Í nýlegri
bók sinni Among the Janeites. A Journey through the World of Jane Austen
Fandom reynir Deborah yaffe að skilja betur þau ólíku hlutverk sem skáld-
konan gegnir í lífi lesenda sinna. Hún tekur Christine Shih sem dæmi,
fertuga konu sem ólst upp í fátækt og var sem barn vannærð andlega og
líkamlega. Shih lýsir því hvernig sögur Austen komu henni heilli í gegnum
unglingsárin þegar hún gat ekki stutt sig við neinar fyrirmyndir: „Rödd
hennar leiddi mig áfram þegar ég hafði enga rödd til að leiðbeina mér.
Þetta var rödd persónu með sterka sjálfsmynd, hún skildi sjálfa sig, stóð
með sjálfri sér og verndaði sjálfa sig. Ég tók röddina upp og gerði að minni
eigin.“11 Í orðum Shih má greina annað mikilsvert hlutverk sem Austen
8 Elizabeth Kantor, The Jane Austen Guide to Happily Ever After, Washington, DC:
Regnery Publishing, Inc., 2012, bls. ix.
9 Sama heimild, bls. xv.
10 Sama heimild, bls. xxi.
11 Deborah yaffe, Among the Janeites. A Journey through the World of Jane Austen
Fandom, Boston og New york: Hougthon Mifflin Harcourt, 2013, bls. 142.
ALDA BJÖRK VALDIMARSDÓTTIR