Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2015, Page 57

56
Jarlinum af Warwick. Ekki er hægt að staðhæfa um ástæður þessarar tví-
sagnar, en þó má að öllum líkindum rekja hana að hluta til hefðar um
formlegar tileinkanir, en í þeim var iðulega látið líta svo út sem upp-
spretta verksins væri velgjörðarmaðurinn eða sá sem verkið var tileinkað.
Tileinkunin til Warwicks í fyrsta bindi lýsir einnig þeim forsendum sem
Painter segist hafa notað við val á sögum í verk sitt:
[ég] skoðaði þau verk Virtra Höfunda sem fátæklegt vopnabúr mitt
bauð upp á: og meðal þeirra rakst ég á þann frábæra Sagnaritara
Titus Livius. […] Og við að skoða hjá honum hinn mikla auð fram-
andi Sagna, þá taldi ég gott að velja þær sem voru bestar og mik-
ilvægastar, og eftir stutta leit, rakst ég á nokkrar sem ég mat verð-
ugar til dreifingar á þjóðtungu okkar, en dró þær þó saman á þann
hátt sem ég treysti að sé ekki óánægjulegur.64
Ein fyrsta forsendan sem hann nefnir er að sögurnar séu framandi (e.
straunge). Þetta orð hafði mjög svipaða merkingu á sextándu öld og það
hefur núna en gat einnig merkt einfaldlega „erlendur“ enda gerast sög-
urnar mestmegnis erlendis. Orðið gat líka staðið fyrir „framandi“ og ger-
ast sumar þeirra meðal framandi þjóða, bæði raunverulegra og ímynd-
aðra, s.s. Tyrkja og Amasóna. Orðið gat líka þýtt „undravert“, „afskræmt“,
„furðulegt“ eða „skrítið“.65 Verkefni Painters var því frá upphafi ekki bara
að flytja inn til Englands ánægjuvekjandi og gagnlegar frásagnir, heldur
einnig frásagnir sem báru með sér eitthvað óvenjulegt og nýtt.
Nóvellur og sagnaritun
Áherslan á kennslufræðilegt hlutverk skáldskapar og sérstaklega hlutverk
hans í siðferðilegri uppfræðslu mætti túlka sem viðbrögð við hinni marg-
endurteknu staðhæfingu, allt frá fornöld, að grundvallareðli skáldskapar
sé blekkingin og því sé hann ekki heppilegur grunnur til að innleiða sann-
leika. Philip Sidney hélt því hins vegar fram í riti sínu Defence of Poesy að
skáldskapurinn hentaði betur en sagnaritun til að kenna siðferði af tvenns-
konar ástæðum. Samkvæmt Sidney segja frásagnir sagnaritara frá sönnum
atburðum og sýna því oft þjáningar og harmrænan endi góðra manna á
64 Sama rit, *2v.
65 Samkvæmt „Lexicons of Early Modern English“, University of Toronto Press,
http://leme.library.utoronto.ca/.
Ásdís siGmundsdóttiR