Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2015, Blaðsíða 144

143
minnsta kosti fyrir suma)“.100 Ein viðbrögð við yfirlýsingum Kolbrúnar
voru einmitt fullyrðingar um að gagnrýni hennar skorti djúpa analýsu.
Bókmenntafræðingurinn Kristján Jóhann Jónsson telur til dæmis að
Kolbrún hafni „[a]llri bókmenntafræði síðustu þrjátíu ára“:
Við eigum að hrista af okkur nýrýni, formgerðarstefnu, marxisma,
sálgreiningu og póstmódernisma eins og hver önnur leiðindi og
hverfa aftur að gömlu góðu aðferðinni. Við eigum að endursegja
efni bókanna og bókmenntaumræðan á að hlunkast niður á plan
dramatískra reynslusagna. Allri úrvinnslu, margræðni, efa og merk-
ingarleit skal sleppt vegna þess að grunntilfinningarnar samúð og
andúð skipta einar máli.101
Bókmenntirnar verði þá í túlkun okkar eins og lífsreynslusaga þar sem
lesendurnir „gráta yfir þunga örlaganna og brosa svo gegnum tárin og
andvarpa: Hve fagurt! Hvílík stílsnilld! Hve stórbrotið verk!“102 Kolbrún
svarar því hins vegar til að bókmenntafræðingar séu „ekki yfir það hafnir
að hrífast af skáldverkum“ sem séu „sköpuð til að hrífa“, þótt bókmennta-
túlkun sé „að ákveðnu marki óháð þessum hughrifum“ og bókmennta-
fræðingar eigi að vera fagmenn sem geti „skilið á milli hughrifa sinna
og fræðilegrar umfjöllunar“.103 Samkvæmt Kolbrúnu eru það akademísku
fræðin sem falla á analýsuprófinu, þar sem þau einkennist af snobbi, séu
höfundamiðuð, klisjukennd og hampi kenningum erlendra fræðimanna
fremur en verkunum sjálfum. Í áður tilvitnuðu viðtali segir hún að verk
eigi „að standa eitt og það [eigi] að meta það þannig“, og að þar bregðist
aðrir gagnrýnendur:
Einhver bókmenntaspekingurinn sagði við mig um daginn að Einar
Kárason væri kjöftugur og gengi í ljótum leðurjakka. Ég svaraði að
ég fengi ekki skilið hvernig hann yrði verra skáld fyrir það.104
100 Keith Miller, „Journalistic Criticism: Popular Entertainment or Populist Criti-
que?“, Art Criticism, 2/2000, sótt 4. febrúar 2015 af http://www.keith-miller.com/
writing/journalism.html.
101 kj, „Oss er ekki skemmt“, Þjóðviljinn, 24. júlí 1991, bls. 9.
102 Sama rit, bls. 9.
103 Kolbrún Bergþórsdóttir, „Þegar gremjan blindar“, Þjóðviljinn, 26. júlí 1991, bls.
16.
104 Þóra Kristín Ásgeirsdóttir, „Ágætasta fólk gleymir skynseminni í bókmennta-
umræðunni“, bls. 21.
Á SLÓÐUM HJARTALAUSRA FRÆÐINGA