Peningamál - 01.11.2000, Qupperneq 25

24 PENINGAMÁL 2000/4
Gengi krónunnar náði tímabundnu jafnvægi en veikt-
ist í september…
Eftir nokkra ólgu á gjaldeyrismarkaði í júní og júlí
hægðist heldur um í ágúst. Í byrjun ágúst fór gengis-
vísitalan í 112 stig. Gengið hafði þá styrkst um 3,4%
frá því sem það varð lægst 14. júlí og virtist sem að-
gerðir Seðlabankans í júlí ásamt þeirri skoðun mark-
aðsaðila að vísitölustig um 116 væri yfir þeim
mörkum sem búast mætti við til lengdar leiddu til
þess að gengi krónunnar styrktist nokkuð fyrstu
dagana í ágúst. Gengisvísitalan var nálægt gildinu
113 allan ágúst en í september veiktist krónan
nokkuð og var vísitalan við gildið 116 í byrjun
október. Þessi þróun var fremur hægfara og ekki voru
verulegar breytingar á milli daga. Fram eftir október
hélst þessi þróun en dagana 23. til 27. október var
mikil eftirspurn eftir gjaldeyri og veiktist gengi krón-
unnar töluvert alla dagana. Hæst fór gengisvísitalan í
119 stig innan dags 27. október en styrktist síðan
aftur þegar á daginn leið. Alls nam hækkun gengis-
vísitölunnar frá 23. október til 27. október 1,7%. Í
lok dags 27. október virtist sem jafnvægi væri komið
á framboð og eftirspurn eftir gjaldeyri. Dagana 30.
og 31. október styrktist krónan nokkuð og við skrán-
ingu 31. október var gildi vísitölunnar 118,1. Seðla-
bankinn fylgdist eðlilega grannt með þróuninni á
gjaldeyrismarkaði en taldi ekki ástæðu til beinna inn-
gripa. Síðasta dag október tilkynnti Seðlabankinn
hins vegar hækkun vaxta sinna um 0,8%. Helsta
ástæðan fyrir þessari aðgerð var sú að veiking krón-
unnar hefði fyrirsjáanlega haft neikvæð áhrif á verð-
bólgu og ógnað þeim markmiðum að verðbólga hér-
lendis næði svipuðu stigi og í helstu viðskiptalöndum
á næstu tveimur árum. Að auki hafði lítið dregið úr
eftirspurn eftir lánsfé. Fyrstu viðbrögð á gjaldeyris-
Fjármálamarkaðir og aðgerðir Seðlabankans1
Gengissig á haustmánuðum en vaxtahækkun eykur aðhald
1. Í þessari grein eru notaðar upplýsingar sem tiltækar voru þann 1.
nóvember 2000.
Þróun á gjaldeyrismarkaði frá miðjum júlí hefur einkennst af lækkandi gengi krónunnar og vaxta-
hækkunum erlendis. Gengi krónunnar, mælt með vísitölu gengisskráningar, veiktist um 4,2% frá 26. júlí
til loka október og vaxtamunur við útlönd minnkaði einnig. Aukin óvissa um þróun gengis krónunnar
leiddi ennfremur til þess að stöðutaka í krónuskuldbindingum til að nýta jákvæðan vaxtamun minnkaði,
sem olli meiri þrýstingi á gengið en ella. Í lok október tilkynnti Seðlabankinn hækkun stýrivaxta sinna
um 0,8% og komu áhrifin fram strax daginn eftir í styrkingu krónunnar. Með vaxtahækkuninni brást
Seðlabankinn við lakari verðbólguhorfum og áframhaldandi mikilli lánsfjáreftirspurn. Hræringarnar á
gjaldeyrismarkaðnum í júlí í sumar leiddu til þess að væntingar sköpuðust um hækkun stýrivaxta
Seðlabankans á meðal aðila á millibankamarkaði með krónur og hækkuðu vextir á skuldbindingum til
lengri tíma en eins mánaðar nokkuð. Þegar leið á ágúst dró úr þessum væntingum og gengu þá vextir á
þessum skuldbindingum til baka enda var ávöxtun þriggja mánaða lána orðin hærri en ávöxtun
endurhverfra viðskipta við Seðlabankann. Skuldabréfamarkaðurinn virðist vera í nokkru jafnvægi.
Fjölgun viðskiptavaka með húsbréf og húsnæðisbréf í september hafði jákvæð áhrif á markaðinn.
Hlutabréfavísitölur hafa lækkað á síðustu vikum og viðskipti hafa dregist saman eftir að fréttir tóku að
berast af heldur slakari hálfsársuppgjörum en spár höfðu sagt fyrir um.