Peningamál - 01.11.2000, Síða 28

Minni velta á krónumarkaði eftir því sem á árið hefur
liðið
Í upphafi árs leit út fyrir að velta á krónumarkaði
slægi öll fyrri met. Eftir því sem liðið hefur á árið
hefur þó dregið úr veltu jafnt og þétt og var velta
síðustu fimm mánaða minni en velta sömu mánuði
ársins 1999. Helstu skýringar á minni veltu eru aukn-
ing daglánaviðskipta við Seðlabanka Íslands og
hugsanlega aukin endurhverf viðskipti. Það að dag-
lánaviðskipti aukast á sama tíma og viðskipti á milli-
bankamarkaði með krónur dragast saman getur gefið
vísbendingar um að einhver hluti markaðsaðila eigi í
lausafjárerfiðleikum vegna fullnýttra lánalína á
krónumarkaði. Mest hefur dregið úr veltu einnar
nætur lána ef borið er saman tímabilið júlí til október
á síðasta ári og sama tímabil á þessu ári. Sam-
drátturinn nemur 41 ma.kr. en aukning daglána
Seðlabankans á sama tíma nam 36 ma.kr. Staða
endurhverfra samninga jókst um 7 ma.kr. á þessu
síðara tímabili. Mynd 4 sýnir þróun viðskipta á
krónumarkaði.
Lítil viðskipti með lengri tíma samninga
Viðskipti með lánasamninga sem eru til lengri tíma
en eins mánaðar eru vart mælanleg sem hlutfall af
heildarveltu á krónumarkaði. Því er ljóst að aðilar
krónumarkaðarins nýta sér hann fyrst og fremst til að
uppfylla lausafjárþörf sína. Ástæður þess að viðskipti
með lengri samninga eru ekki meiri en raun ber vitni
eru ekki einhlítar. Þó má gera ráð fyrir því að aðilar
markaðarins telji of áhættusamt að binda fé í lengri
samningum, þ.e. eins til tólf mánaða samningum, og
um leið að það dragi úr möguleikum til að bregðast
við vaxtabreytingum sem kynnu að verða í nánustu
framtíð. Með því að eiga viðskipti með lengri lána-
samninga væru aðilar að nota lánalínur sínar og
skertu þar með möguleika sína til að nýta krónu-
markaðinn til að uppfylla lausafjárþarfir sínar.
Meira jafnvægi á skuldabréfamarkaði
Eftir uppnámið á skuldabréfamarkaðnum í maí sl.,
þegar ávöxtunarkrafa hækkaði umtalsvert, hefur
krafan lækkað nokkuð og virðist hafa náð nokkru
jafnvægi. Meginskýringin á betra jafnvægi er
væntanlega sú breyting sem gerð var á viðskiptavakt
með húsbréf og húsnæðisbréf en þann 11. september
fjölgaði viðskiptavökum úr tveimur í fimm. Ávöxt-
unarkrafa húsbréfa lækkaði nokkuð í ágúst en hækk-
aði aðeins aftur í september. Eftir birtingu fjárlaga-
frumvarps í byrjun október hækkaði krafan aftur en
sú hækkun gekk að hluta til baka. Þann 10. október
var síðan birt verðbólgumæling mánaðarins sem
sýndi 1% hækkun á milli mánaða, nokkuð umfram
væntingar markaðsaðila. Í kjölfarið hækkaði krafa
ríkisbréfa skarpt en krafa verðtryggðra bréfa lækkaði
aðeins. Þegar verðbólga er mikil ætti verð verð-
tryggðra skuldabréfa að hækka og þar með ávöxtun
að lækka. Síðustu mánuði hefur verðbólga verið til-
tölulega mikil, þótt hún hafi lækkað frá því í vor.
Þrátt fyrir þessi skilyrði hafa verðtryggð skuldabréf
lækkað í verði, ávöxtunarkrafa þ.a.l. hækkað. Ástæð-
an er eflaust minnkandi fjárfesting stórra fjárfesta í
skuldabréfunum. Þróun ávöxtunarkröfu í algengum
flokkum spariskírteina og húsbréfa er sýnd á mynd 5.
PENINGAMÁL 2000/4 27
1999 20001998
Viðskipti á krónumarkaði
J J Á S O N D J F M A M J J Á S O N D J F M A M J J Á S O
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Ma.kr.
til eins dags viku annarra tímalengda
Mynd 4
Ávöxtun spariskírteina og húsbréfa
á árinu 2000
Jan. Feb. Mars Apríl Maí Júní Júlí Ágúst Sept. Okt.
4,6
4,8
5,0
5,2
5,4
5,6
5,8
6,0
6,2
6,4
6,6
6,8
7,0
%
BH21-0115/H RS05-0410/K
Mynd 5