Peningamál - 01.11.2000, Side 44

seld þegar lánastofnanir óska þess en Seðlabankinn
áskilur sér rétt til að taka þau úr sölu án fyrirvara.
Tilgangur innstæðubréfanna er tvíþættur: Annars
vegar að setja gólf undir ávöxtun á þriggja mánaða
kostum á peningamarkaði og hins vegar að tryggja að
alltaf séu til staðar ríkistryggð peningamarkaðsbréf
með þriggja mánaða binditíma.
Bindiskylda
Bindiskylda er kvöð á lánastofnanir um að eiga til-
tekna fjárhæð á reikningi í seðlabanka, sem miðuð er
við einhverja stærð úr efnahag þeirra stofnana sem
skyldan nær til.
Veigamiklar breytingar voru gerðar á fyrirkomu-
lagi bindiskyldu hér á landi á árinu 1998 í tengslum
við þær breytingar sem þá voru gerðar á stjórntækj-
um bankans. Fram til þess tíma hafði bindiskylda
einungis náð til innlánsstofnana, verið krafa um að
tiltekin innstæða væri bundin á reikningi í Seðla-
bankanum og eingöngu náð til innlends ráðstöfunar-
fjár innlánsstofnana. Við breytinguna 1998 var gild-
issvið bindiskyldu útvíkkað þannig að hún tekur nú
til allra lánastofnana annarra en þeirra sem eru háðar
framlögum á fjárlögum vegna starfsemi sinnar. Þá
var grundvöllur bindiskyldunnar útvíkkaður þannig
að hann nær í grófum dráttum til niðurstöðu efna-
hagsreikningsins að frádregnu eigin fé og milli-
bankaskuldum við innlendar bindiskyldar stofnanir.
Þessar tvær breytingar miðuðu að því að auka jafn-
ræði milli lánastofnana og koma í veg fyrir að stofn-
anir leituðu eftir erlendu ráðstöfunarfé vegna bindi-
hagræðis. Þá var horfið frá að bindifjárhæð væri
„fryst“ á Seðlabankareikningum en þess í stað er
bindiskyldum stofnunum gert að eiga að lágmarki til-
tekna innstæðu að meðaltali á hverju binditímabili.
Binditímabilið er frá 21. hvers mánaðar til 20. næsta
mánaðar á eftir. Bindifjárhæð hvers mánaðar er
reiknuð út á grundvelli upplýsinga úr efnahagsreikn-
ingi í lok mánaðarins á undan. Megintilgangur þess
að heimila lánastofnunum að uppfylla bindiskylduna
PENINGAMÁL 2000/4 43
Föst viðskiptaform:
Viðskiptareikningar: Geyma óráðstafað fé lánastofnana.
Uppgjörsreikningar vegna greiðslujöfnunar milli innláns-
stofnana og millibankaviðskipta, þar á meðal viðskipta
við Seðlabanka. Vextir þessara reikninga mynda gólf fyr-
ir daglánavexti á millibankamarkaðnum.
Daglán: Veitt að ósk lánastofnana, tryggð með sömu
verðbréfum og hæf eru í endurhverfum viðskiptum. Vext-
ir daglána mynda þak á daglánavöxtum á millibanka-
markaðnum.
Innstæðubréf: Lánstími 90 dagar. Seld að ósk lánastofn-
ana. Óskráð bréf en hæf í endurhverfum viðskiptum.
Hlutverk að setja gólf undir ávöxtun þriggja mánaða
vaxta á peningamarkaði.
Bindiskylda: Lögð á lánastofnanir sem ekki eru háðar
fjárlögum í rekstri sínum.
Bindigrunnur er niðurstöðutala efnahags að frádregnu
eigin fé, millibankaskuldum og ýmsum uppgjörsliðum.
Miðað er við stöðu í lok fyrri mánaðar.
Bindihlutföll: Sá hluti bindigrunns sem bundinn er til eins
árs eða lengur, 1,5%, afgangur 4%.
Binditímabil: 21. dagur hvers mánaðar til 20 næsta
mánaðar.
Meðalinnstæða á bindireikningi skal ná tilskilinni bindi-
fjárhæð.
Vextir: Auglýstir fyrirfram af Seðlabanka og færðir
mánaðarlega.
Markaðsaðgerðir:
Viðskipti á verðbréfamarkaði: Takmarkast við ríkis-
tryggð verðbréf. Seðlabanki er enn viðskiptavaki ríkis-
víxla en viðskipti með ríkisskuldabréf fátíð.
Inngrip á gjaldeyrismarkaði: Óregluleg og eru ekki til-
kynnt fyrirfram en upplýst um þau eftirá. Hlutverk þeirra
er að styðja stefnu Seðlabankans í gengismálum.
Endurhverf viðskipti: Vikuleg uppboð eru á 14 daga
samningum. Hæf verðbréf eru ríkistryggð bréf með virkri
viðskiptavakt á Verðbréfaþingi Íslands, samkvæmt
sérstakri skrá sem Seðlabankinn auglýsir. Uppboðin geta
verið ýmist fastverðsuppboð eða uppboð þar sem heildar-
fjárhæð framboðinna samninga er tilkynnt. Fastverðs-
uppboð hafa verið reglan til þessa.
Rammi 4 Yfirlit yfir stjórntæki Seðlabanka Íslands