Peningamál - 01.11.2000, Side 50

PENINGAMÁL 2000/4 49
ákvarða sjálfstæði seðlabanka frá ríkisstjórn og eru
mælanlegir á tiltölulega áreiðanlegan hátt. Þeir eru
eftirfarandi:
Áhersla á verðstöðugleika
Þessi mælikvarði metur hversu mikil áhersla er lögð
á verðstöðugleika meðal formlegra markmiða pen-
ingastefnunnar eins og þau koma fram í lögum seðla-
bankans. Gerður er greinarmunur á milli markmiða
sem eru talin samrýmanleg verðstöðugleika, eins og
stöðugleiki fjármálakerfisins, og markmiða sem talin
eru ósamrýmanleg verðstöðugleika, eins og markmið
um atvinnu eða hagvöxt, sé ekki vísað í þau með skil-
yrðum um að þeim sé einungis hægt að ná sé mark-
miðinu um verðstöðugleika ekki stefnt í hættu.
Markmiðssjálfstæði
Oft er gerður greinarmunur á milli mismunandi
forma sjálfstæðis seðlabanka. Markmiðssjálfstæði
metur hversu stóru hlutverki seðlabankinn hefur að
gegna í ákvörðun um hvert endanlegt markmið
peningastefnunnar eigi að vera. Eins og fjallað var
um að ofan er ekki endilega ljóst að heppilegt sé að
seðlabankinn taki þá ákvörðun. Mörg rök hníga að
Mælikvarði (vægi í heildareinkunn) Einkunn
Rammi 2 Mælikvarði á sjálfstæði seðlabanka
10,0
7,5
5,0
2,5
0,0
10,0
5,0
0,0
10,0
6,7
3,3
0,0
10,0
7,5
5,0
2,5
0,0
10,0
8,6
7,1
5,7
4,3
2,9
1,4
Að hvað miklu leyti leggja lög bankans áherslu
á verðstöðugleika sem meginmarkmið stjórnar
peningamála (1)
Að hvaða leyti ákvarðar seðlabankinn endanlegt
markmið peningastefnunnar (1)
Hversu mikið svigrúm hefur seðlabankinn til að
ákvarða aðlögun stjórntækja peningamála (2)
Að hvaða leyti er fjármögnun ríkissjóðs í seðla-
banka óheimil (2)
Hversu langur er ráðningartími seðlabanka-
stjóra (0,5)
Eina formlega markmiðið
Eina markmiðið auk fjármálalegs stöðugleika og mark-
miða sem ekki stríða gegn verðstöðugleika
Verðstöðugleiki og ósamræmanleg markmið
Engin formleg markmið
Önnur markmið en verðstöðugleiki
Seðlabankinn hefur einskorðað vald eða peningastefnan
hefur engin formleg markmið
Sameiginleg ákvörðun seðlabanka og ríkisstjórnar
Seðlabankinn hefur engu hlutverki að gegna við ákvörðun
Seðlabankinn hefur einskorðað vald
Seðlabankinn tekur ákvarðanir en fulltrúar ríkisstjórnar
sitja ákvarðanafundi
Sameiginleg ákvörðun seðlabanka og ríkisstjórnar
Seðlabankinn hefur litlu hlutverki að gegna við ákvörðun
Algerlega óheimil, aldrei notuð eða svo litlar upphæðir að
þær skipta engu máli
Mjög miklar takmarkanir
Takmarkanir sem yfirleitt er fylgt
Litlar takmarkanir
Engar takmarkanir
8 ár eða meira
7 ár
6 ár
5 ár
4 ár
3 ár
Ekki tryggður ráðningartími umfram 3 ár