Peningamál - 01.11.2011, Blaðsíða 23

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
1
•
4
23
fram til þessa ekki haft merkjanleg áhrif á gengi krónunnar, þótt hún
myndi að jafnaði vera í hópi þeirra gjaldmiðla sem viðkvæmastir eru
fyrir umróti á alþjóðlegum fjármálamörkuðum. Það má líklega rekja til
þess tímabundna skjóls sem gjaldeyrishöftin veita. Þessu til viðbótar
er erlend lausafjárstaða þjóðarbúsins tiltölulega góð, skuldastaða ríkis-
sjóðs hefur reynst betri en horfur voru á í upphafi fjármálakreppunnar
og íslenskar fjármálastofnanir eru í mjög litlum mæli háðar erlendri
heildsölufjármögnun.
Aflandsgengi krónunnar var rétt fyrir útgáfu þessara Peningamála
um 243 krónur gagnvart evru sem er svipað og fyrir útgáfuna í ágúst.
Álandsgengið var um 160 krónur gagnvart evru sem er 3,7% lægra en
í ársbyrjun 2011. Samkvæmt spá Seðlabankans mun gengi krónunnar
styrkjast á síðasta fjórðungi þessa árs og haldast nokkuð stöðugt á
næsta ári. Í lok spátímans verður krónan um 2% sterkari en gert var
ráð fyrir í ágústspánni.
Peningamagn í umferð eykst á ný
Vítt peningamagn (M3) jókst hratt milli mánaða fram til október 2009
þegar það tók að dragast saman. Síðustu fjóra mánuði hefur peninga-
magn hins vegar aukist á ný og reyndist tólf mánaða vöxtur þess 2,5%
í september. Að hluta endurspeglar þessi viðsnúningur peningamagns
slaka peningastefnunnar. Í lok sumars var lausafjárstaða fjármála-
kerfisins einnig rúm vegna gjalddaga á ríkisbréfum og endurgreiðslu
skatts og hefur það fé nú skilað sér að hluta í auknu peningamagni.
Þrátt fyrir þennan viðsnúning er ársvöxtur peningamagns enn undir
nafnvexti landsframleiðslunnar. Hlutfall peningamagns af landsfram-
leiðslunni er því enn að lækka.
Aukning nýrra íbúðalána og vægi óverðtryggðra lána eykst
Ný íbúðalán Íbúðalánasjóðs, lífeyrissjóða og innlánsstofnana voru um
3,7 ma.kr. að meðaltali á mánuði fyrstu átta mánuði ársins, sem sam-
svarar lítilsháttar aukningu á tímabilinu samanborið við sama tíma í
fyrra. Enn sem komið er virðist lítið um önnur ný útlán.
Hlutfall gengisbundinna lána af heildarskuldum hefur lækkað
á sama tíma og hlutfall óverðtryggðra og verðtryggðra lána hefur
hækkað. Stærsti hluti útlána til heimila er enn á verðtryggðum kjörum.
Töluvert hefur verið um skuldbreytingar á lánum heimila og fyrirtækja,
meðal annars vegna dóma Hæstaréttar um ólögmæti fjölmyntalána.
Auk þess hefur framboð nýrra óverðtryggðra lána stóraukist að
undanförnu. Hærra hlutfall óverðtryggðra lána er til þess fallið að
styrkja miðlunarferli peningastefnunnar.
Húsnæðisverð hækkar með auknum umsvifum á
húsnæðismarkaði
Frá því að íbúðaverð náði lágmarki í árslok 2009 hefur það hækkað
um tæp 8% að nafnvirði. Að raunvirði er það hins vegar nánast
óbreytt. Kaupsamningum á kaupdegi hefur fjölgað talsvert á höfuð-
borgarsvæðinu það sem af er ári. Fyrstu níu mánuði ársins jókst
veltan á þennan mælikvarða um tæp 67% frá sama tímabili fyrir ári,
en hafa þarf í huga að í fyrra var veltan mjög lítil miðað við fyrri ár. Í
Reykjavík hefur veltan aukist mest í úthverfunum og af sveitarfélög-
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd III-10
Nafnvirði landsframleiðslu og M3
1. ársfj. 2001 - 3. ársfj. 2011
1. Áætlun Seðlabankans 3. ársfj. 2011.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Nafnvirði landsframleiðslu1
Peningamagn í umferð (M3)
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
70
‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd III-12
Íbúðaverð og ráðstöfunartekjur heimila
1. ársfj. 2001 - 3. ársfj. 2011
1. Áætlun Seðlabankans 1. ársfj. 2011 - 3. ársfj. 2011.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Íbúðaverð
Ráðstöfunartekjur1
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01
Mynd III-11
Fjöldi og fjárhæð nýrra íbúðalána
Mánaðarlegar tölur janúar 2006 - september 2011
Ma.kr.
Fjárhæð-innlánsstofnanir (v. ás)
Fjárhæð-Íbúðalánasjóður (þ.a. almenn útlán) (v. ás)
Fjárhæð-Íbúðalánasjóður (þ.a. önnur útlán) (v. ás)
Fjárhæð-lífeyrissjóðir (v. ás)
Heildarfjöldi nýrra lána (h. ás)
Upplýsingar um ný útlán lífeyrissjóða byggjast á úrtaki sem nær nú yfir
20 stærstu lífeyrissjóði. Á könnunartímabilinu hefur lífeyrissjóðum í
úrtakinu verið fjölgað úr 18 í 20. Úrtakið nær nú yfir tæplega 97% af
hreinni eign lífeyrissjóðanna. Mánaðarlegar tölur. Nýjasti birti mánuður
er án lífeyrissjóða. Fjöldi nýrra lána er sýndur sem 3 mánaða hlaupandi
meðaltal.
Heimildir: Íbúðalánasjóður, Seðlabanki Íslands.
Fjöldi
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
201120102009200820072006