Peningamál - 01.11.2011, Qupperneq 33

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
1
•
4
33
Þótt enn sé til staðar nokkuð af nýju húsnæði til að mæta
aukinni eftirspurn, má ætla að smám saman fari að bera á aukinni
þörf sem kalla mun á frekari nýfjárfestingu í húsnæði. Til viðbótar eru
framundan nokkur stór fjárfestingarverkefni líkt og t.d. bygging nýs
stúdentagarðs í Reykjavík. Byggingaframkvæmdir munu væntanlega
hefjast í byrjun næsta árs en afhending íbúða verður í tveimur
áföngum á seinni hluta ársins 2013. Nýverið samþykkti Borgarráð
Reykjavíkur einnig vilyrði fyrir byggingu fleiri stúdentaíbúða en þær
áætlanir eru skemmra á veg komnar. Samkvæmt spánni mun íbúða-
fjárfesting aukast um 14-22% á ári á þessu og næstu þremur árum.
Hlutdeild íbúðafjárfestingar í landsframleiðslu verður því komin í tæp
4% í lok spátímans samanborið við 5% langtímahlutfall.
Heildarfjárfesting eykst umtalsvert á spátímanum
Þegar allt er talið er spáð að heildarfjárfesting muni aukast um 6,7%
á þessu ári. Á næsta ári er spáð enn frekari vexti eða 16½% þegar
allir undirliðir fjárfestingar leggjast á sömu sveif. Árið 2013 dregur
heldur úr vextinum við það að stóriðjutengd fjárfesting minnkar að
magni til frá fyrra ári. Á móti þeim samdrætti kemur talsverð aukning
atvinnuvegafjárfestingar utan stóriðju, skipa og flugvéla.
Heildarfjárfesting í hagkerfinu var í sögulegu lágmarki á fyrri
hluta þessa árs eða tæplega 12% af landsframleiðslu. Samdráttur
fjárfestingar lék afar veigamikið hlutverk í þeim mikla efnahagssam-
drætti sem varð á árunum 2009 og 2010 og því viðbúið að fjár-
festing myndi gegna stóru hlutverki í efnahagsbatanum. Hins vegar
er fjármagnsstofninn stór í hlutfalli við framleiðslustigið og því líklegt
að talsvert sé til staðar af illa nýttum fjármunum og framleiðslugetu
og að framleiðni fjármagns sé því minni en ella. Við slíkar aðstæður
er hvati til nýfjárfestingar takmarkaður og því líklegt að hækkun
fjárfestingarhlutfallsins á næstu árum verði hæg. Hlutfallið verður
tæplega 17% í lok spátímans eða nærri 5 prósentum undir lang-
tímameðaltali.
Framlag utanríkisviðskipta til hagvaxtar neikvætt á næstu árum
Stór hluti aðlögunar efnahagslífsins að breyttum aðstæðum eftir fjár-
málakreppuna átti sér stað í gegnum utanríkisviðskipti. Sérstaklega
bitnaði samdráttur innlendrar eftirspurnar á innfluttum neyslu- og
fjárfestingarvörum. Eftir því sem innlend eftirspurn hefur tekið við sér
hefur dregið úr framlagi utanríkisviðskipta til hagvaxtar og varð það
neikvætt í fyrra. Búist er við að svo verði áfram á stærstum hluta spá-
tímans.
Samkvæmt spánni er gert ráð fyrir að innflutningur vaxi um
2-4% á ári á spátímanum í takt við áframhaldandi bata innlendrar
eftirspurnar. Eins og rakið er í kafla II er hins vegar útlit fyrir heldur
veikari vöxt útflutnings. Framlag utanríkisviðskipta til hagvaxtar verður
því neikvætt á þessu og næsta ári sem nemur ½ prósentu en verður
þó heldur minna neikvætt en gert var ráð fyrir í ágúst þegar reiknað
var með að það yrði neikvætt um allt að 0,8 prósentur á þessu og
næsta ári.
1. Grunnspá Seðlabankans 2011-2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd IV-16
Þjóðarútgjöld og innflutningur 1990-20141
Þjóðarútgjöld
Innflutningur
-30
-20
-10
0
10
20
30
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00‘98‘96‘94‘92‘90
1. Grunnspá Seðlabankans 3. ársfj. 2011 - 4. ársfj. 2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
%
Mynd IV-17
Verg landsframleiðsla
1. ársfj. 2008 - 4. ársfj. 20141
Breyting milli ársfjórðunga (árstíðarleiðrétt)
Breyting frá sama ársfjórðungi árið áður
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
2014201320122011201020092008
1. Grunnspá Seðlabankans 2011-2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
% af VLF
Mynd IV-15
Fjárfesting sem hlutfall af VLF 2000-20141
Atvinnuvegafjárfesting
Íbúðafjárfesting
Fjárfesting hins opinbera
Heildarfjárfesting
0
5
10
15
20
25
30
35
‘14‘13‘12‘112’10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00