Peningamál - 01.11.2011, Side 15

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
1
•
4
15
II Ytri skilyrði og útflutningur
Alþjóðlegar hagvaxtarhorfur hafa versnað og óvissan magnast. Mikill
órói einkennir alþjóðlega fjármálamarkaði sem einkum má rekja til
skuldakreppu ýmissa evruríkja og vandamála meðal banka í Evrópu.
Áhættufælni fjárfesta hefur aukist mikið. Verðbólga í helstu viðskipta-
löndum Íslands heldur áfram að mjakast upp á við en virðist vera
að ná hámarki. Verð á olíu- og hrávöru náði hámarki fyrr á árinu
en hefur lækkað töluvert síðan. Verð á sjávarafurðum hefur aftur á
móti haldið áfram að hækka og hafa viðskiptakjör því farið batnandi
á seinni hluta ársins. Alþjóðaviðskipti hafa haldið áfram að vaxa þótt
eitthvað hafi dregið úr vextinum og raungengi hefur haldist lágt. Spáð
er áframhaldandi aukningu útflutnings á spátímanum, en þó lítillega
minni vexti en spáð var í ágúst.
Alþjóðlegar hagvaxtarhorfur versna ...
Hagvaxtarhorfur í helstu viðskiptalöndum Íslands versnuðu mikið í
haust. Í Bandaríkjunum reyndist hagvöxtur í byrjun árs mun veikari
en fyrstu tölur gáfu til kynna og töluvert dró úr honum á öðrum árs-
fjórðungi á evrusvæðinu. Á flestum Norðurlöndunum og í Bretlandi
dró einnig úr hagvexti á öðrum fjórðungi. Mikill órói á fjármálamörk-
uðum vegna ríkisskulda- og bankavanda í ýmsum evruríkjum ásamt
neikvæðum hagvísum benda til þess að hagvöxtur verði enn veikari
á seinni hluta ársins. Helstu hagvísar sem birst hafa eftir að síðustu
Peningamál voru gefin út í ágúst hafa verið veikari en spár helstu
greiningaraðila höfðu gert ráð fyrir, sérstaklega á evrusvæðinu (sjá
mynd II-2).
Mikil óvissa ríkir um það hvort einungis sé að hægja á efna-
hags batanum eða hvort samdráttur verði á ný, en spár helstu
grein ingaraðila um hagvöxt í ár og á næsta ári hafa lækkað
mikið í haust. Endurskoðaðar spár bæði Consensus Forecasts og
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins um hagvöxt í helstu viðskiptalöndum Íslands
fyrir þetta ár benda til þess að hann verði heldur minni í ár en
gert var ráð fyrir í síðustu Peningamálum. Spáin fyrir árið 2012 er
einnig töluvert veikari. Consensus Forecasts gerir ráð fyrir að hag-
vöxtur evrusvæðisins verði einungis um 1% á árinu 2012 og um
2% í Bandaríkjunum, en við útgáfu síðustu Peningamála var gert
ráð fyrir að hagvöxtur yrði um 1½% á evrusvæðinu og um 3% í
Bandaríkjunum á næsta ári. Samkvæmt spánni verður hagvöxtur
meðal helstu viðskiptalanda Íslands um 1½% á árinu 2012, sem er
svipað og nýjasta spá Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, en í ágúst var spáð
um 2,3% vexti.
... og órói á alþjóðlegum fjármálamörkuðum eykst
Mikils óróleika hefur gætt á alþjóðlegum fjármálamörkuðum frá því
í sumar og hefur hann aukist mikið frá því að Peningamál komu út
í ágúst. Skuldavandi ýmissa ríkja, staða bankakerfisins og versnandi
hagvaxtarhorfur meðal helstu iðnríkja hafa haft mikil áhrif á alþjóðlega
fjármálamarkaði og verulega hefur dregið úr tiltrú manna á styrk og
varanleika efnahagsbatans. Ýmislegt benti til þess að alþjóðlegir fjár-
málamarkaðir væru smám saman að taka við sér eftir fjármálakrepp-
Heimild: Macrobond.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-1
Hagvöxtur meðal helstu iðnríkja
Magnbreyting VLF 1. ársfj. 2003 - 2. ársfj. 2011
Bandaríkin
Evrusvæðið
Bretland
Japan
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
‘1120102009200820072006200520042003
1. Þegar vísitalan er undir 0 eru hagvísar verri en gert hafði verið ráð fyrir
og á móti sýnir vísitala yfir 0 að hagvísar eru jákvæðari en gert hafði verið
ráð fyrir. Vísitalan segir ekki til um hvort hagvísarnir séu jákvæðir eða nei-
kvæðir.
Heimild: Macrobond.
Mynd II-2
Vísitala um óvænta þróun hagvísa1
Daglegar tölur 1. janúar 2010 - 28. október 2011
Vísitala
Bandaríkin
Evrusvæðið
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
2010 2011
Heimild: Consensus Forecasts.
%
Mynd II-3
Hagvaxtarspár fyrir árið 2012
Marsspá 2011 fyrir 2012
Maíspá 2011 fyrir 2012
Júlíspá 2011 fyrir 2012
Septemberspá 2011 fyrir 2012
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
JapanBandaríkinBretlandEvrusvæðið