Skírnir - 01.04.1987, Side 69

SKÍRNIR LÍF ER AÐ VAKA EN EKKI AÐ DREYMA
63
hvernig birtist útþráin í ljóðum hennar? Við höfum séð hvað hetjan
gerir. Spurningin er: Hvað getur kvenhetjan gert?
3. Staða skáldkonu í karlaþjóðfélagi
Mér varð við, sem ég stæði allsnakin frammi fyrir öllum heimi. Þetta var
voðalegt. „Það hefur aldrei þótt mikil prýði á kvenfólki,“ stóð í Grasaferð
Jónasar - að yrkja. Svo mundi ég eftir Ljósavatnssystrum, sem höfðu ort
óttalegar vísur, svo að mennirnir þeirra urðu að borga heilmikið af pening-
um fyrir tiltektir þeirra. Þetta hafði ég heyrt, og af því að það snerti skáld-
skap kvenna, þá hafði það brennt sig inn í huga minn. Nú var allt komið
upp. . . . - Eg faldi mig sem mest ég gat næstu daga, forðaðist alla."
Feimni, ótti, óvissa eru orðin sem nota á ef lýsa skal fyrstu skáld-
minningum þessarar ungu stúlku. Rómantíski snillingurinn sagði
öllum sem heyra vildu frá skálddraumum sínum, að hann ætlaði að
ná heiminum á sitt vald, en skáldkonan unga faldi sig og forðaðist
alla eftir að systir hennar hafði sýnt unnusta sínum fáein af þeim
ljóðum sem hún hafði ort. Vart eru til meiri andstæður, ólíkari
skáldvitund. En Hulda er hér ekkert einsdæmi. Þetta hefur án efa
verið tilfinning sem greip marga konuna sem stundaði, eða þráði að
stunda, ritstörf um þetta leyti. Fæstar höfðu þær trú á sjálfum sér
og leituðu þá gjarnan til manna sem vit höfðu á og báðu þá að segja
sér hvort nokkuð væri varið í skáldskap þeirra. Gott dæmi um
þetta í íslenskri bókmenntasögu eru bréfaskriftir þeirra Olafar Sig-
urðardóttur frá Hlöðum og Þorsteins Erlingssonar. Meira að segja
meistarar eins og Emily Dickinson voru hér á sama báti. I bréfi frá
15. apríl 1862 til Thomasar Wentworth Higginson spyr hún:
Herra Higginson, hafið þér einhvern tíma aflögu til þess að segja mér
hvort líf sé að finna í ljóðunum mínum? Hugurinn er of tengdur þeim -
hann sér ekki greinilega - og ég hef engan að spyrja - Ef þú teldir líf bærast
með þeim - og þú hefðir tíma til þess að svara mér, þá yrði ég afar þakklát
- Ef mér skjátlaðist - og þú áræddir að segja mér það - yxir þú - í mínum
augum - Eg læt nafnið mitt fylgja - og bið þig vinsamlegast - herra - að
segja mér sannleikann. Að þú komir ekki upp um mig- er þarflaust að biðja
um - þar sem heiðurinn er í veði.12
I þessu bréfi er að finna sama óöryggið og í lýsingu Huldu hér að
framan. Það hversu þeim er í mun að fara í felur með kvæði sín sýn-