Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Blaðsíða 15

Trúarlíf íslendinga
gaum að. Trú á guð sem skapara himins ogjardar, eins og segir í postullegu
trúarjátningunni, virðist ekki njóta mikils stuðnings meðal landsmanna, skv.
þessum tölum. Er því líkast sem á þessum vettvangi eigi guðstrú í vök að verjast.
Ætla má að þar hafi hún orðið að víkja fyrir náttúruvísindunum. Eins og fyrr
var sagt verður síðar rætt nánar um þetta atriði og fleiri er til álita koma sem
og um aðrar guðshugmyndir.
Að sama skapi og það eru þrír svarsmöguleikar sem vitnajákvætt um tilvist guðs
eru það einnig þrír sem gera það neikvætt. Kann þó að vísu að orka tvímælis
að rétt sé að taka þannig til orða, einkum þegar um er að ræða svarið: Get ekki
svarad spumingunni. I hópi þeirra sem velja þetta svar kunna að vera ein-
staklingar er trúa á tilvist guðs en geta ekki fellt sig við neinn þeirra svarsmögu-
leika sem í boði eru. Mun hér reynt að afla frekari upplýsinga um þennan hóp
í ljósi svara sem hann gefur við öðrum spurningum en á þessu stigi máls verður
reiknað með að í þessu svari felist fremur neikvæð afstaða til trúar á tilvist guðs
en jákvæð. Eins og sjá má á töflu 11,2 eru það 13.4% svarenda sem fylla þennan
flokk.
Aðrir, sem hér eru taldir sýna neikvæða afstöðu til spurningarinnar um
tilvist guðs, eru annars vegar þeir sem segja hugmyndina um guð ekkert annað
en mannlegt hugarfóstur og hins vegar þeir sem telja að engin vissa séfyrirpvíað
guð sé til. Þessir hópar eru nokkuð svipaðir að stærð og er talsverð skörun milli
þeirra sem sést á því að tæp 6% svarenda velja þessa tvo svarsmöguleika og
enga aðra.
Freistandi er að leitast við að fá enn skýrari mynd af guðshugmyndum svarenda
með því að skipa þeim í fimm flokka sem útiloka hver annan. Tveir þessara
flokka eru hinir sömu og fýrstu tveir svarsmöguleikarnir gefa til kynna, þ.e. guð
sem hugarfóstur mannsins og engin vissa fyrir tilvist guðs. Einn er þannig til orðinn
að allir sem merkja við kærleiksríkan guð, bæði sem sjálfstætt svar og með öðrum
jákvæðum svörum um guð, eru látnir fylla sama flokkinn og með því gefið til
kynna að trú á guð sem gefur lífinu tilgang og sem skapara geti sem best
samrýnst trú á kærleiksríkan guð, þ.e. hér sé að finna þá sem aðhyllast kristnar
guðshugmyndir. Fjórði hópurinn er samansettur af þeim sem aðhyllast aðrar
guðshugmyndir en þær að til sé kærleiksríkur guð sem menn geti beðið til.
Fimmta hópinn fylla að síðustu þeir sem segjast ekki geta svarað spurningunni.
Þegar svarendum er skipt í hópa með þessum hætti gefst kostur á að leita
frekari upplýsinga um hvaða fólk er að ræða með hliðsjón af aldri, kyni,
trúarafstöðu og ýmsum öðrum breytum.
13