Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Blaðsíða 39

Trúarlíf íslendinga
Þessi niðurstaða, sem er grundvölluð á persónulegri trú áJesú Krist og iðkun
þeirrar trúar í samfélagi kristinna manna, er í samræmi við ummæli Páls um
hina tvo samofnu þætti trúar og trúarbragða.
A þessu stigi verður ekki tekin afstaða til ofangreindarar niðurstöðu en hún
er mikilvæg viðmiðun þegar leitað er svara við spurningunni hvort Islendingar
séu kristnir, á grundvelli þeirra upplýsinga sem þessi könnun geymir.
Þótt segja megi að könnunin í heild sé sá efniviður sem vinna megi úr þá
eru það þó öðru fremur þær trúarhugmyndir sem menn aðhyllast, ásamt því
hvernig þeir kjósa að lýsa trúarafstöbu sinni er til álita koma. Nú þegar hefur
verið gerð grein íyrir báðum þessum þáttum en eftir er að skoða þá nánar með
hliðsjón af þeim spurningum sem nú er varpað fram um ítök kristinnar trúar
meðal Islendinga.
Þá liggur beinast við að vísa fýrst til þess sem fólk tjáir sjálft um trúarafstöðu
sína. I ljós hefur komið að rúmlega þriðjungur svarenda, 33-37%, kveðstjáta
kristna trú. Það hefur einnig komið í ljós að þessi hópur manna tekur ótvírætt
undir kristnar trúarhugmyndir, sbr. t.d. að Jesús Kristur sé sonur guðs og
frelsari mannanna, og það í mun ríkari mæli en aðrir á meðal svarenda. Kristin
trú setur og svip sinn á siðgæðisviðhorf þeirra eins og glöggt má sjá í kaflanum
um trú og siðferði hér síðar. Það hlýtur því að teljast talsvert tilefni ul að álykta
sem svo að hér sé að finna fólk er telur sig vera kristið og vill halda kenningar
Krists í heiðri. Því má bæta við að þótt kirkjusókn þess sé ekki mikil (þó mun
meiri en annarra) þá leggur það rækt við bænalífið, er annt um trúarlegt
uppeldi barna sinna og hefur að auki sjálft fengið trúarlegt uppeldi í ríkari
mæli en aðrir.
Sé fólk tekið á orðinu, eins og hér er gert um afstöðu tíl kristínnar trúar, þá
má hafa þennan hóp manna tíl viðmiðunar þótt hann sé minni hluti þeirra er
telja sig trúaða. Eins og fram hefur komið kjósa fleiri fremur að lýsa trúar-
afstöðu sinni með því að segjast trúa á sinn eigin persónulega hátt en að lýsa
því yfir að þeir séu kristinnar trúar. Af öðrum svörum þessa hóps má ráða að
hann sé sjálfum sér samkvæmur hvað þetta snertir. Kristnar trúarhugmyndir
skipa ekki háan sess í trú hans. Trú ájesú Krist sem son guðs og frelsara, svo
aftur sé tekið mið af þeirri grundvallarkenningu kristinnar trúar, er fjarri því
að vera almenn. Aðhyllast hana aðeins um 30% á móti 72% meðal þeirra sem
jata kristna trú. Hefðbundin, kristin siðgæðisviðhorf marka heldur ekki djúp
spor í afstöðu þessa hóps til siðferðilegra álitamála.
Auðvitað leikur forvimi á að vita á hvað þessi meiri hluti „trúaðra“ trúir. Um
það mættí ýmislegt tína til séu heildarniðurstöður könnunarinnar hafðar til
viðmiðunar. En nærtækasta svarið væri, eins og með hina kristnu, að taka
þennan hóp á orðinu og túlka svörin þannig að þar sé „svo margt sinnið sem
skinnið". Trúarviðhorfín eru næsta einstaklingsbundin og eiga vafalítið mis-
munandi en þó sjaldnast mikla samleið með kristnum viðhorfum. Af eðli máls-
ms er allt að því ógerlegt að komast nálægt hinu sanna nema eiga persónulegt
viðtal við hvern og einn. í víðara viðfangi er hér staðið frammi fyrir áhrifum
37