Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Qupperneq 85

Trúarlíf Islendinga
grundvallarspurningar um lífið og tilveruna. Trú getur verið lítt til umræðu í
hinu opinbera lífi og mælst að takmörkuðu leyti með hefðbundnum aðferðum
félagsfræðinnar. Eitt dæmi úr viðtali í forkönnun sýnir þetta greinilega. Eldri
maður var spurður að því hvort trúmál hefðu verið rædd á heimili hans í æsku
en hann sagði að svo hefði aldrei verið. Var það skráð á viðeigandi hátt. í lok
viðtalsins kom síðan í ljós að foreldrar hans hefðu litið þannig á að trúmál væru
of heilagt mál til þes að verið væri að fjalla um þau undir hversdaglegum
kringumstæðum. Þar sem trúmál eru ekki „dregin niður“ á grundvöll daglegs
amsturs og deilna eru þau „heilög“, „sakral“, og hafa þannig sín mótunaráhrif
og þýðingu fyrir einstaklinginn. Þetta hefur það í för með sér að einstakling-
urinn verður síður í stakk búinn að tjá sig um trú sína og deila henni með
öðrum. Hér er komið að annarri skýringartilgátu, sem er að það sem menn eru
sammála um þurfi ekki að ræða og því síður að deila um. Að þessu atriði
verður vikið nánar þegar fjallað verður um félagslegt hlutverk þjóðkirkjunnar
í VIII. kafla þessarar bókar.
Trúarlegt uppeldi á dagvistarstofnunum og kristindómsfrœðsla í grunnskólum
Fyrr á tíð höfðu prestar eftirlit með uppeldi og lærdómi barna enda skólar vart
komnir til sögu og fræðsla almennings fór fram á heimilum. Var svo að meira
eða minna leyti allt fram á þessa öld en lög um skólaskyldu voru ekki staðfest
fyrr en 1908. Eftir tilkomu barnaverndarnefnda sveitarfélaga voru þær skyld-
aðar til að leita álits presta um uppeldi og eftirlit með börnum. Tilkoma sér-
stakrar kennarastéttar og ekki síður sérfræðinga á sviði uppeldis- og sálarfræði,
félagsráðgjafar og fósturfræða hefur breytt þeim forsendum sem áður gerðu
presta að sérfræðingum i uppeldi og menntun.
Hlutur kristindómsins í uppeldis- og skólastarfi er því þáttur sem tekið hefur
miklum stakkaskiptum á þessari öld. I upphafi aldarinnar var kverkennslan
svokallaða smám saman aðgreind frá kristinfræðikennslu í skólum og
takmörkuð við fermingarundirbúning undir umsjón presta.'19 Staða kristin-
fræðikennslu í skólum hefur nokkuð verið rædd, einkum meðal presta og
kennara, ekki síst með tilkomu grunnskólalaganna 1974. Það var því fengur að
því að geta athugað núverandi afstöðu almennings til kristindómsfræðslu í
skólum og trúarlegra uppeldisáhrifa á dagvistarstofnunum.
Spurt var: „Hver er skoðun þín á kristinfræðikennslu í grunnskólum?“
Svörin dreifðust þannig á fyrirframgefna svarsmöguleika:
m Sjá nánar nm þetta í bók Péturs Péturssonar, Church and Social Change 1983 bls. 59-67 og
í ritgerð Sigurðar Pálssonar “Kennid þeim", bls. 46 o.áfr.

83