Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Blaðsíða 121

Trúarlíf Islendinga
Athyglisvert væri að kanna nánar með viðtölum trúarlíf og lífsskoðanir
sjómanna og fjölskyldna þeirra.
Þeir sem fara oft til guðsþjónustu heita öðrum fremur á kirkjur. Þetta bendir
til þess að áheit á kirkjur geti vel samrýnst kirkjurækni og kristínni trú og þurfi
því alls ekki alltaf að vera dæmi um frumstæða töfratrú, eins og látíð var að
liggja hér að framan. En á það ber einnig að líta að 20% þeirra sem aldrei fara
tíl guðsþjónustu heita á kirkjur. Er það í sjálfu sér merkilegt að einn af hveijum
fimm sem aldrei ganga í guðshús til að vera við almenna guðsþjónustu skuli
heita á kirkju sér til fulltingis. Þetta bendir til þess að kirkjan sjálf eða nánar
tiltekið kirkjuhúsið sé heilagt í augum þeirra og þeim fínnist það búa yfir
yfirnáttúrulegum kraftí. Það sem þar fer fram á vegum safnaðarins er þó ekki
svo eftirsóknarvert að „fórnandi“ sé fyrir það einni klukkustund á sunnudegi.
Tafla IV,22 Aheit á kirkjur eftir kirkjusókn:
Mánaðarl. Stundum Aldrei eða því sem næst
n= 70 338 291
Heitir á kirkjur 41 36 20
Heitir ekki á kirkjur 59 64 80 **
100 100 100
Hér er merki um hina svokölluðu „folkreligion“ eða alþýðutrú sem er oft á
tíðum fjarlæg trúfræði kirkjunnar en tengist engu að síður táknum eða hlutum
sem heyra henni til og taldir eru hafa í sér fólginn töframátt.
Aheitum er þannig varið eftir trúarfstöðu svarenda:
Tafla IV,23 Áheit eftir trúarafstöðu:
Trúlaus og Trúa á sinn Játa kristna
efahyggju persónul.hátt trú
n= 105 302 226
Heita á kirkjur 12 29 40
Heita ekki á kirkjur 88 71 * * o o
100 100 100
Það má heita merkilegt að 12% þeirra sem ekki gefa tíl kynna trú á neinn hátt
skuli heita á kirkjur. Er sýnilegt að eitthvað af „töframætti“ kirkjunnar nær þó
til þessa hóps. „Trú á töframátt“ kirkjunnar er að sjálfsögðu ekki einskorðuð
við þá sem eingöngu eru alþýðutrúar enda - eins og seinni tíma trúarbragða-
sagnfræðingar benda á - í raun og veru mjög erfitt að aðgreina trú og töfra
(religion og magi) á þann hátt sem gert var áður fyrr innan trúarbragða-
119