Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Qupperneq 114

Studia theologica islandica
Tafla IV, 14 Fylgni milli breyta er lýsa innihaldi og markmiði bæna;
*’ fylgnistuðullinn er C (Contingency coefficient):
1 2 3 4
1. 1.0
2. 0.37 1.0
3. 0.15 0.18 1.0
4. 0.22 0.32 0.19 1.0
5. 0.23 0.35 0.22 0.46
a) Tölurnar 1-5 vísa til númera á breytum í næstu töflu á undan.
Taflan gefur nokkra vísbendingu um að tvenns konar bænalíf sé mest áberandi
hjá fólki; annars vegar sjálfmiðlægt og hins vegar guðmiðlægt. Sterkustu fylgni
(0.46) er einmitt að fínna milli þess konar bæna sem áður voru teknar sem
dæmi um guðmiðlægar bænir, þ.e. bæn um náð guðs og fyrirgefningu og lof-
gerðarbænir. Næstmest fylgni (0.37) kemur fram milli bæna sem eiga sér
meira eða minna upptök í veraldlegum erfíðleikum og vandamálum og skorti
af einhverju tagi, annað hvort hjá biðjanda sjálfum eða einhverjum honum
nákomnum. Nokkur fylgni en þó minni (það eitt sér styður áræðanleik
niðurstöðunnar) kemur fram milli breytu nr. 2 (bænum fyrir öðrum) og þeirra
sem ná yfir guðmiðlægar bænir. I umfjöllun hér á undan voru einmitt líkur að
því leiddar að breyta nr. 2 væri að öðru jöfnu nær því að vera guðmiðlæg en
breyta nr. 1. Fylgni milli hinnar dæmigerðu sjálfmiðlægu breytu (nr. 1) og
guðmiðlægu breytanna (nr. 4 og 5) er minni en annars vegar á milli breytu nr.
2 og hins vegar nr. 4 og 5 er má einnig telja áreiðanleika (validity)
niðurstöðunnar um tvenns konar bænalíf til tekna. Að biðja um fyrirbæn er
hvorki tengt sjálfmiðlægu eða guðmiðlægu bænalífi. Fylgni milli breytu nr. 3
og áðurnefndra tveggja para (1,2 og 4,5) er tiltölulega lítil. Þetta styður þá
tilgátu, sem sett var fram hér á undan, að fyrirbænir geti verið tvennskonar.
Annars vegar eru þær (frá sjónarhóli þeirra sem biðja um þær) líkar
sjálfhverfum bænum og e.t.v. einnig tengdar ytra trúarlífi og trú á töframátt
(lækningasamband) vissra persóna (t.d. bænamiðla) og hins vegar er um að
ræða fyrirbænir sem eru hluti af trúarsamfélagi fleiri einstaklinga sem biðja
saman og hver fyrir öðrum.
Þá skal hugað að sambandi milli hinna ólíku bæna og aldurs og kyns
biðjenda.