Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Blaðsíða 211

Trúarlíf íslendinga
í töflunni. Þessar tölur eru greinileg vísbending um að margir, sem ekki vilja
gefa sér heitið „kristinn", telji sig eiga samleið og hafa samkennd með
þjóðkirkjunni.
Ekki er úr vegi að æda að samkennd eða samleið með þjóðkirkjunni hafi
einhver áhrif á afstöðu manna til þess hvernig sambandi ríkis og kirkju skuli
háttað.
Tafla Vin,6 Afstaða tíl sambands milli ríkis og kirkju og samkennd
með þjóðkirkjunni:
Samleið/samkennd með þjóðkirkjunni
Samband ríkis og kirkju Mikil Nokkur Lítil Engin
n= 104 357 162 51
Óbreytt Endurskoða samb. 38 42 30 16
og efla kirkju Slíta samb.og eða 33 17 7 2
draga úr skyld. ríkis 3 6 13 31
Annað 4 2 9 10
Ekki skoðun 22 33 41 41
100 100 100 100
Ýmislegt athyglisvert kemur fram í þessari töflu. Það er í fyrsta lagi að þeir sem
mesta samkennd hafa með þjóðkirkjunni eru ekki hinir sömu og helst vilja
hafa óbreytt ástand hvað varðar samband ríkis og kirkju. 38% þeirra sem eiga
mikla samleið með þjóðkirkjunni vilja viðhalda óbreyttu sambandi á móti 42%
sem telja sig eiga nokkra samleið með kirkjunni. Þrátt fyrir þetta eru þeir sem
mesta samkennd hafa síst á því að slíta beri sambandi ríkis og kirkju og/eða
draga úr skyldum ríkisins við þjóðkirkjuna. Þeir eru (eins og e.t.v. ætti að liggja
í augum uppi) á þeirri skoðun að endurskoða beri sambandið með það fyrir
augum að efla hag kirkjunnar. Það vekur athygli að rúmlega 20% þessa hóps
hafa ekki skoðun á því hvernig haga eigi sambandi hennar við ríkisvaldið.
Um þriðjungur þeirra sem enga samleið eiga með þjóðkirkjunni vill slíta
sambandinu eða draga úr skyldum ríkisins og rúmlega 40% hafa ekki skoðun
á þessu máli. Það er í sjálfu sér athyglisvert að rúmlega helmingur þeirra sem
enga samleið eiga með þjóðkirkjunni vilja annað hvort óbreytt ástand eða hafa
ekki skoðun á málinu. Beinast liggur við að ætla að hér sé um að ræða algjört
sinnuleysi en einnig getur verið að hér sé að finna óvirkan stuðning við
þjóðkirkjufyrirkomulagið sem þó getur vart verið til kominn vegna umhyggju
fyrir hinni evangelísk-lúthersku kenningu. Hér gætu þær þjóðernislegu og
sögulegu ástæður, sem getið var um í upphafi kaflans, átt við. Þetta fólk gæti
litið á kirkjuna sem sjálfsagðan hluta hins íslenska þjóðfélags enda þótt það eigi
ekki samleið með henni og telji „kirkjutrú“ sér algerlega óviðkomandi.
209