Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1990, Blaðsíða 32

Studia theologica islandica
ómótuð uns því aldursskeiði er náð sem lýst var með orðunum að þá séu menn
orðnir ráðsettir, reyndar í margvíslegri merkingu.
Ef þessi ályktun fær staðist er enn frekari ástæða til að gefa að því gaum
hvernig menn skiptast í hópa í þeim aldursflokki er æda má að allur þorrinn
taki út sinn trúarlega þroska eða mótí afstöðu sína til trúmála, þ.e. á aldrinum
25-34 ára. Eins og fyrr segir sker þessi hópur sig úr að því leyti að þar eru þeir
flestir sem trúa á sinn hátt, 55%, en jafnframt fæstir sem játa kristna trú, 27.6%.
Itrekað skal að það virðist vera ástæða til þess að gefa að því sérstakan gaum
hvernig þessi umræddi aldurshópur svarar spurningunni um trúarafstöðu, þótt
jafnframt sé sjálfsagt að taka fram að varast beri lítt grundaðar alhæfingar í
þessu efni sem öðrum. Er freistandi að láta sér til hugar koma að þarna megi
sjá merki um fyrirbæri eða þróun sem æ meira lætur að sér kveða í þjóðlífi og
menningu vestrænna þjóða um þessar mundir og setur m.a. mark sitt á trúar-
leg viðhorf og gildismat. Það sem hér um ræðir er á erlendu máli nefnt „plúral-
ismi“ en Jjölhyggja á íslensku.
Eitt megineinkenni þessarar „hyggju“ er að ekkert eitt lífsviðhorf, gildismat,
siður eða trú fær eða nær að móta menningu og þjóðfélag heldur áskilja menn
sér rétt að tileinka sér allt þetta meira og minna að eigin vild jafnframt því að
hafa persónulega afstöðu til hvers málefnis. Þetta viðhorf fær rækilegan stuðn-
ing af miðlun upplýsinga, skoðana og viðhorfa, sem réttilega er nefnd fjöl-
miðlun og er m.ö.o. orkustöð fjölhyggjunnar. Kannski er full djúpt í árinni
tekið að segja að menn áskilji sér rétt til eins eða annars, e.t.v. nær sanni að
orða það svo að fjölhyggjan verði þeirra „annað eðli“, verði því sem næst
ásköpuð fyrir áhrifamátt upplýsingaþjóðfélagsins.
Séu þessi einkenni fjölhyggjunnar höfð í huga er það mjög í anda hennar
að menn hneigist til þess konar afstöðu til trúmála er þeim sýnist best að lýsa
með þeim orðum að þeir séu trúaðir á sinn eigin persónulega hátt.
Þótt nýtrúarhreyfingar séu ekki til umræðu hér má benda á að vöxtur þeirra
á síðustu tímum á Vesturlöndum stafar einmitt ekki hvað síst af margbreytileika
þeirra. Styrkur þessara hreyfmga felst því ekki fyrst og fremst í þeim trúarboð-
skap, sem þær flytja, heldur í íjölbreytni hans og hversu mönnum er oft á
tíðum gefinn kostur á að tileinka sér hann eftir eigin höföi.
A grundvelli þeirra upplýsinga, sem hér liggja fyrir, verður ekki neitt fullyrt
um áhrif fjölhyggjunnar og fylgifiska hennar á trúarleg viðhorf Islendinga. Eins
og fyrr segir er þó freistandi að skoða í ljósi fjölhyggjunnar hversu margir kjósa
að lýsa trúarafstöðu sinni með þeim orðum að þeir séu trúaðir á sinn eigin
persónulega hátt. Virðist reyndar sem hér megi greina samband á milli, þar
sem þessi afstaða til trúarinnar lætur langmest að sér kveða meðal þeirrar kyn-
slóðar sem fyrst allra hér á landi mótar viðhorf sín í andrúmslofti Qölhyggju
þ.e. við þroskaskilyrði upplýsingaþjóðfélagsins. Svo sem bent var á má því ætía
að yngsti aldurshópurinn beri þess merki að hann hefur ekki enn gert upp hug
sinn í þessum málum.
Til þess að komast nær hinu sanna um þá tilgátu, sem hér er sett fram, þyrfti
30