Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1993, Page 94

Bjöm Magnússon
1. GUÐSRÍKIÐ
1) Guðsríkið í boðskap Jesú.
Guðsríkið eða himnaríkið, eins og það er nefnt í Matteusarguðspjalli, er
aðalatriðið í boðskap Jesú, eins og samstofna guðsspjöllin skýra oss frá
honum. í Jóhannesarguðspjalli er í stað þess talað um eilífa lífið, og er
þar að vísu um hið sama að ræða, en frá öðru sjónarmiði, og mun það
verða athugað sérstaklega, en hér litið á guðsríkisboðskapinn, eins og
hann er í samstofna guðspjöllunum.
a) Markúsarguðspjall skýrir svo frá að Jesús hafi komið til Galíleu eftir
að Jóhannes var framseldur, og prédikað fagnaðarboðskapinn um Guð og
sagt: „Tíminn er fullnaður og guðsríki er nálægt; gjörið iðrun og trúið
fagnaðarboðskapnum” (1,15). Lík er frásögn Matteusar: „Gjörið iðrun,
því að himnaríki er nálægt” (4,17). Eru það sömu orð, sem hann segir
Jóhannes skírara hafa viðhaft (3,1). Lík eru orðin í útsendingarræðunni,
er Jesús leggur lærisveinunum í munn (Mt. 10,7).
í orðum þessum teljast sumir sjá nokkurn vott þess, að koma ríkisins
væri tengd við nálœg heimsslit. Ljósara verður það í öðrum ummælum,
eins og Markúsarguðspjalli 9,1, ef þau orð standa í réttu samhengi (sbr.
8,38), eða Matteusarguðspjalli 8,11 þar sem talað er um að sitja til borðs
með Abraham, ísak og Jakob í himnaríki. Þá eru orðin um það, að
lærisveinarnir muni í endurfæðingunni sitja í tólf hásætum og dæma
kynkvíslir ísraels (Sbr. Mt. 19,28, Lk. 22,30). Þá má og telja fleiri
ummæli, þar sem Jesús talar ekki beint um guðsríkið, en talar um hið
komandi líf, sem í vændum sé (Mk. 10,30, Mt. 25,34). En um það verður
rætt með öðrum ummælum um eilífa lífið.
b) Annar er sá flokkur ummæla, þar sem rætt er um ríkið sem komi
meðal áheyrenda Jesú. Þar má telja Lúkasarguðspjall 17, 21: „Guðsríki er
hið innra í yður,” hvert sem haldið er þýðingu íslensku biblíunnar, eða
þýtt er „meðal yðar” (entos hymon). Raunar telja sumir, að með þeim
orðum sé aðeins lögð áhersla á skyndilega komu ríkisins (svo RGG. IV.
1819). í 2. kapítula Matteusarguðspalls bendir Jesús á verk Messíasar, og
virðist mega taka þau sem tákn þess að guðsríki sé komið, (v.4n) og
skömmu síðar talar hann um að himnaríki verði fyrir ofbeldi, og
ofbeldismenn taki það með valdi (v.12). Menn hefur greint á hvernig ætti
að skilja þau orð, en á því virðist ekki vafi, að þar er talað um guðsríki
sem þegar fyrir hendi (sbr. S.P.S. 134). í sömu átt benda orðin um að
leita fyrst ríkis Guðs og réttlætis (Mt. 6,33), og það er Jesús segir: „Ef ég
rek illu andana út með fingri Guðs, þá er guðsríki komið yfir yður” (Lk.
11,20; sbr. Mt. 12,28).
c) Enn eru þau ummæli um guðsríkið, þar sem virðist vera rætt um
hægfara þróun þess. Má þar nefna til líkingarnar í 4. kapítula
Markúsarguðspjalls og 13. kapítula Matteusarguðspjalls, sérstaklega um
sæðið, sem grær og vex (Mk. 4,26nn), og um mustarðskornið (Mk.
4,30nn.=Mt. 13,31), um súrdeigið (Mt. 13,33) og um sáðmanninn (Mk.
92