Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1993, Blaðsíða 125

Sérkenni kristindómsins
trúir á hann, treystir honum og elskar hann, sem hinn himneska föður,
ber hann óskir sínar fram fyrir hann, jafnvel hinar smávægilegustu, og ef
hann er heill og einlægur í bæn sinni þá er bænin verk Guðs, því að það
er Guð, sem með elsku sinni og föðureðli laðar fram hið sannasta og besta
í mannssálinni. „Vér elskum, því hann elskaði oss að fyrra bragði” (Jóh.
4,19). „Að biðja þýðir ekki að vilja tala við Guð, heldur að mega og
hljóta að tala við Guð. Það er miklu fremur andsvar en spurning: Aðeins
fyrir það, að Guð hefur talað til vor, höfum vér hug til að tala við hann,
já erum vér yfirleitt slíkir að vér getum talað við Guð” (RGG.II.895).
„Guð verður á undan manninum, er hann biður. Hann, en ekki maðurinn
byrjar bænasambandið. Guðsleit og guðsþrá biðjandans er aðeins verkun
hinnar guðlegu elsku, sem dregur manninn að sér eins og segulnálin
járnið” (Heiler: S.S.Singh, bls. 88). Einnig hér sjáum vér að það er náð
Guðs, hin hreina, óverðskuldaða, sjálfkrafa elska Guðs, sem er upphaf
elsku vorrar, trúar vorrar, iðrunar vorrar, fyrirgefningar vorrar, bænar
vorrar, en sjálf bænin er „lykill að drottins náð”. Þar er maðurinnn
móttækur par excellence, og náð Guðs, sem alltaf stendur til boða, fær
aðgang að honum, veitir honum kraft, nýtt fjör, nýtt líf. Verknaður
mannsins er móttaka: Kom þú. Verknaður Guðs er gjöf guðlegs kraftar,
allt, hann sjálfur: Ég kem (sbr. Op. 22,20).
Það er réttmætt að tala um samtal eða samskipti, þar sem hér er um tvo
aðila að ræða: manninn, sem biðjandi og móttakandi, Guð, sem heyrandi
(sem vitanlega er líkingamál) og veitandi. Og samtal er réttmætt að nefna
það, þar sem tal er sú athöfn, að skiptast á hugsunum, andlegum áhrifum.
Og í bæninni er einmitt eingöngu um andleg samskipti að ræða. Guð er
andi, og þeir, sem tilbiðja hann, eiga að tilbiðja hann í anda og sannleika,
sem raunar táknar samkvæmt málvenju Jóhannesar hið sama (sbr.
Schriften d.N.tm. IV, bls. 77). Samskiptin liggja utan sviðs hins venjulega
skynheims, á sviði hins andlega lífs. Samtal er því að því leyti líkingamál,
að venjulega er ekki um að ræða tal með orðum eða rómi nema af hálfu
mannsins. Þó er ekki fyrir það að synja, að margir hafa talið sig fá beint
svar í orðum við bæn sinni, og tileinkað það Guði (dulheyrn, dulskynjun).
Eru jafnvel þess dæmi í Nýja testamentinu (Jesús, Jóh. 12,27n, jafnvel þó
ekki sé byggt á þeim stað sem sögulegri heimild, sem engan veginn er
útilokað, þá sýnir hann þó allténd þá trú, að slíkt væri mögulegt, enda
þótt „fólkið” sé látið vera vantrúað á, að það væri rödd Guðs, heldur væri
það engill eða jafnvel þruma, Páll, II. Kor. 12,8n), og hliðstæð dæmi mun
mega finna frá öllum tímum („þér verðið að ganga inn í kyrrðina og
biðja þar aleinir til Krists, þá munuð þér heyra rödd hans, það eitt getur
hjálpað yður” (S.S.Singh, cit. Heiler: S.S.S. bls. 80). En samtalið getur
verið án orða af beggja hálfu, aðeins hugsun, þrá eða móttækileiki af
hálfu mannsins, og veiting styrks eða huggunar eða friðar af hálfu Guðs.
Og sú bæn er gjarnan sönn bæn í anda, þar sem hún er eingöngu fólgin í
andlegum samskiptum, án nokkurrar efnislegrar milligöngu á nokkurn
hátt.
123