Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1993, Blaðsíða 97

Sérkenni kristindómsins
að ganga inn í guðsríki, og kemur hið sama og fram í I. Pétursbréfi
(l,3nn) o.v, og eru menn huggaðir með því, að Kristur sé í nánd (Einnig
mjög víða hjá Páli). Páll talar ekki víða um guðsríki („erfa guðsríki” I.
Kor. 6,9n, 15,50, Gal. 5,21, þar virðist það ókomið, en nálægt). í
Rómverjabréfinu 14,17 og I. Korintubréfi 4,20 virðist hann tala um það
sem komið, þar er „réttlæti og friður og fögnuður í heilögum anda.”
Eftir því sem lengra leið frá dauða Jesú og endurkomunni seinkaði, tók
að dofna trú manna á komu guðsríkis með nálægum heimsslitum. Sjást
þess merki þegar í Nýja testamentinu, að ástæða þykir að skýra það,
hvernig á þeim drætti standi, (II. Pét. 3,lnn). Og brátt snýst vonin um hið
nálæga guðsríki algjörlega upp í vonina um Þúsundáraríkið, sem muni
hefjast við enda veraldar. Eru þær vonir að vísu mjög skyldar, og báðar
tengdar við heimsslitin. En Þúsundáraríkið er fjarlægara, en gusríkið var
í hugum hinna fyrstu kristnu safnaða.
Hugmyndin um Þúsundáraríkið er komin inn í kristindóminn í gegnum
Opinberunarbókina 20, frá opinberunarritum síðgyðingdómsins, sérstak-
lega 2. Enoksbók. Eru lýsingar þeirrar bókar á sýnum Enoks skýrðar
svo, að veröldin muni standa 6 þúsundir ára, er svara til hinna 6 virku
daga vikunnar, en ríki Krists muni standa 7. árþúsundina, sem samsvari
hvíldardeginum (Barnabasarbréf) Annars er það einkenni í þúsundára-
ríkishugmyndinni, að hún blossar upp á erfiðum tímum, en dvínar aftur,
þegar allt leikur í lyndi. Þannig hvarf hún brátt í austurkirkjunni,
meðfram fyrir áhrif frá Alexandríuguðfræðinni, sem gat ekki samrýmt
hana tvíhyggju sinni og andlegum hugmyndum. I vesturkirkjunni var hin
heimspekilega hugsun ekki eins rík, en meira um baráttu við fjandsamleg
öfl, þar hélst því trúin á þúsundáraríkið lengur við.
En það sem varð þeirri trú hættulegast í hinni kaþólsku kirkju var sú
kenning, að kirkjan sjálf væri sama sem guðsríkið. Má segja að með henni
sé þúsundáraríkið úr sögunni í hinni viðurkenndu kenningu rómversku
kirkjunnar. En þó blossaði hún upp á 10. öld hjá Jóakim frá Flores, og
síðar hjá Húss og endurskírendum.
Hjá Lúther má finna vott eschatologiskra guðsríkisvona, en fyrir
baráttu hans gegn endurskíröndum féll sú tilhneiging alveg niður, og
gætti hennar ekki meðal mótmælenda fyrr en í píetismanum. Ýmsir
forvígismenn hans vöktu upp þáer vonir, sem tengdar voru við sæluríki í
framtíðinni. Fylgdi þeim nýr umbóta- og trúboðsáhugi. Á tímum
upplýsingarinnar verða þær vonir jarðbundnari, og má að sumu leyti
rekja til þeirra kenningar jafnaðarmanna og kommúnista um jarðneskt
sæluríki.
En eschatologiskar guðsríkishugmyndir eiga sér alltaf griðastað hjá
sértrúarflokkum, og lifa þannig enn, jafnvel í gyðinglegu formi, eins og
hjá aðventistum. Um síðustu heimsstyrjöld fengu þær byr undir vængi, og
ýmsir sjá í yfirstandandi heimskreppu, losi í siðferði og trú, sem fylgdi í
fótspor ófriðarins mikla og í yfirvofandi nýrri heimsstyrjöld merki þess,
að endirinn sé í nánd.
95