Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1993, Page 171

Sérkenni kristindómsins
hljóta uppbyggingu af, er hann finnur boðskapinn færa sér styrk til
lausnar verkefnum lífs síns, hvort heldur er í sorg eða gleði, þrengingum
eða velgengni.
3. Hvað á að prédika? Fagnaðarerindið, þ.e. boðskap Jesú Krists, eins
og hann verður best skilinn í ljósi hverrar samtíðar. Og ekki eitt atriði
fagnaðarerindisins á kostnað annarra, heldur fagnaðarerindið allt. Boðun
orðsins má þannig ekki vera bundin við þekkingaratriðin ein, eða
heimfærslu þeirra mönnunum til hvatningar, áminningar eða huggunar,
heldur verður hún einnig að fela í sér boðun trúarinnar, þ.e. guðssam-
félagsins, og guðsríkisins, hinnar siðferðilegu fullkomnunar, sem upp af
því sprettur. Það er ekki nóg, að prédika eingöngu um hið ómetanlega
gildi mannsins, því að það leiðir til manndýrkunar, eins og sjá má dæmi
hjá húmanistum, né um kross Krists og friðþæging fyrir blóð hans, því að
það leiðir til þröngsýnnar vandlætingasemi og trúarofstækis, eins og
dæmin sýna ljóslega, og eru svo kunn, að ekki þarf að nefna, eða um hina
órannsakanlegu náð Guðs eina, því þá verður ekkert úr getu mannsins, og
hin hvetjandi áhrif verða máttlaus, eins og reynslan varð í hinni lúthersku
orthódoxíu. Heldur verður að vera jafnvægi milli þessara og annarra
þátta boðskaparins. Skynsemistrúin boðaði einhliða siðfræði, en það má
ekki hindra oss í að halda fram hinni siðfræðilegu hlið fagnaðar-
erindisins, þótt hún lenti þar í öfgum. Og ekki er nóg að boða
höfuðdrættina, sem fagnaðarerindið er fólgið í, heldur verður að heim-
færa meginreglur þess til þess tíma og þeirra aðstæðna, sem söfnuðurinn
lifir í. Það er hlutverk prédikarans, að draga þær ályktanir fyrir söfnuð
sinn. Til þess á hann að hafa menntun og kunnugleik á þörfum tímans. í
prédikuninni þarf innihald kristindómsins að birtast frá öllum hliðum,
sem þekking, líf og starf, eitt getur verið aðalatriðið eitt sinn, annað í hitt
skipti, en aldrei einhliða til lengdar, til þess að ekki lendi í öfgum í neina
átt. „Tækifærið er hinn rétti texti; hlutverk hans Oprédikarans) er að
draga orð Guðs út úr því, og þrengja því inn í hjörtu mannanna”
(Gladden: The Christian Pastor, bls. 130).
4. Hvernig á að prédika? Þannig, að boðskapurinn þrengi sér inn að
hjartarótum áheyrendanna. Til þess verður prédikunin að vera skiljanleg,
aðlaðandi og áhrifarík. Hún verður að vera skiljanleg að efni til, eins og
hún hlýtur að vera, ef fullnægt er því, sem sagt er hér að framan um það,
hvað eigi að prédika. Boðskapur Jesú er einfaldur, og heimfæring hans á
samtíðina á að gera hann enn skiljanlegri, en ekki loka hann inni í
óskiljanlegum heilabrotum. Og hún verður að vera í skiljanlegum
búningi. Mál sé einfalt og eðlilegt, framsetning og efnismeðferð öll skýr
og ljós. Að því leyti sem öðru verður hún að vera miðuð við hæfileika
áheyrendanna, þroska þeirra og menntun (Sbr. Niebergall: Die moderne
Predigt, bls. 138). Hún verður að vera aðlaðandi, fjalla um hluti, sem
söfnuðurinn hefur áhuga fyrir, en ekki vera úti á þekju, svo hjá
áheyrendunum vakni leiðindi eða þeir jafnvel sofni undir ræðunni, eins
og dæmi hafa verið til. Mestu varðar þó raunar framsetningin, því hið
sígilda prédikunarefni, fagnaðarboðskapur Jesú, þarf aldrei að verða
169